Không thể không nhắc tới hợp đồng hoán đổi khi nói đến thị trường hàng hóa phái sinh. Đây là một trong những công cụ phổ biến nhất trong thị trường phái sinh và được đánh giá là sản phẩm sáng tạo nhất trong lĩnh vực tài chính. Mọi người thường nói vui hợp đồng hoán đổi hay còn gọi là hợp đồng swap không có giới hạn, giới hạn của nó chỉ nằm trong đầu người thiết kế hợp đồng thôi. Trong bài viết hôm nay, My Trade sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu cụ thể về hợp đồng hoán đổi là gì, ưu nhược điểm của hợp đồng hoán đổi cụ thể như thế nào và những nội dung có liên quan đến hợp đồng hoán đổi? Mời bạn đọc cùng theo dõi.
Hợp đồng hoán đổi ra đời như thế nào?
Hợp đồng hoán đổi ra đời như thế nào?
Ra đời năm 1981, hợp đồng hoán đổi ra đời giữa IBM và ngân hàng thế giới (workbank - WB) Khi WB đang nắm giữ tiền USD nhưng muốn vay tiền mark Đức và Franch Thuỵ Sỹ với mục đích tài trợ vốn cho các dự án của họ ở đây. Nhưng họ lại không thể vay trực tiếp từ các ngân hàng nước này. Mặt khác, IBM có các khoản vay bằng tiền địa phương tại thị trường Thuỵ Sỹ và Đức, nhưng để tránh phải trả lãi suất cao nên muốn vay bằng tiền USD. Ngân hàng Salomon Brothers đã thực hiện hợp đồng hoán đổi chính thức đầu tiên giữa IBM và WB. Do đó, WB đồng ý trả với lãi suất cho các khoản vay (bằng tiền Thuỵ Sỹ &, Đức), đổi lại IBM đồng ý trả lãi suất các khoản vay bằng tiền USD.
Từ đó Hợp đồng hoán đổi phát triển mạnh và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều phương tiện khác nhau như hoán đổi tiền tệ, hoán đổi sở hữu công ty, hoán đổi các hợp đồng phái sinh ...
Hợp đồng hoán đổi là gì?
Hợp đồng hoán đổi là gì?
Hợp đồng hoán đổi hay còn gọi là Swap Contract.
Hợp đồng hoán đổi là một dạng hợp đồng thỏa thuận giữa hai bên đối tác, trong đó các bên đối tác đồng ý thực hiện các khoản thanh toán định kỳ cho nhau. Hay nói cách khác chính là đồng ý trao đổi các luồng tiền trong tương lai theo một phương thức đã định sẵn trong một khoản thời gian đã được định sẵn trước.
Với lĩnh vực tài chính, hợp đồng hoán đổi là một công cụ tài chính phái sinh. Khi đó, hai bên sẽ thực hiện trao đổi một dòng tiền này để lấy một dòng tiền khác của bên kia. Những dòng tiền này được gọi là các nhánh của hoán đổi và được tính bằng cách dựa trên giá trị nguyên tắc danh nghĩa, hay nói cách khác các bên tham gia hợp đồng thống nhất với nhau về mặt ý chí, tự nguyện và bình đẳng khi ký kết hợp đồng.
Nhưng hợp đồng hoán đổi thường được dùng để phòng ngừa rủi ro tài chính như rủi ro lãi suất , rủi ro tỷ giá, rủi ro giá cổ phiếu, nhằm để hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước, hoặc để nhằm mục đích đầu cơ.
Không giống với hợp đồng tương lai hay chứng khoán thì hợp đồng hoán đổi không được dùng để mua bán trực tiếp mà loại hợp đồng này là những hợp đồng cá biệt được thực hiện bởi hai bên. Để huỷ hợp đồng thì cần phải có sự thỏa thuận song phương giữa hai bên ký kết hợp đồng.
>> Tham khảo: Hợp đồng quyền chọn là gì? Đặc điểm, phân loại hợp đồng quyền chọn
Phân loại hợp đồng hoán đổi?
Hợp đồng Hoán đổi thường được sử dụng đối với việc hoán đổi một số đối tượng nhất định. Hợp đồng hoán đổi gồm một số loại cơ bản sau đây:
+ Hợp đồng hoán đổi lãi suất (Interest rate swap)
+ Hợp đồng Hoán đổi tiền tệ (Currency swap)
+ Hợp đồng Hoán đổi tín dụng (Credit swap)
+ Hợp đồng Hoán đổi hàng hóa (Commodity swap)
+ Hợp đồng Hoán đối chứng khoán vốn (Equity swap)
1. Hợp đồng hoán đổi lãi suất (Interest rate swap)
Hợp đồng hoán đổi lãi suất là một hợp đồng phái sinh mà theo đó một bên trao đổi dòng lãi suất này để lấy dòng tiền mặt của một bên khác.
Hợp đồng hoán đổi lãi suất có các điều khoản chính như sau:
- Ngày hợp đồng bắt đầu
- Thời hạn của hợp đồng
- Mức lãi suất làm cơ sở thanh toán (lãi suất cố định - The Swap rate và thả nổi-Thường gắn với lãi suất tham chiếu LIBOR)
- Tần suất thanh toán luồng tiền
- Giá trị danh nghĩa của hợp đồng và đồng tiền định danh
Bên cạnh đó, song song với sự phát triển của thị trường chứng khoán phái sinh nói chung và thị trường hợp đồng hoán đổi nói riêng thì các sản phẩm hoán đổi ngày càng trở nên phát triển đa dạng, đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau.
2. Hoán đổi tiền tệ (Currency swap)
Hoán đổi tiền tệ là một hợp đồng về trao đổi ngoại tệ theo đó hai bên sẽ trao đổi khoản tiền gốc và lãi cố định của một khoản vay để lấy một khoản tiền gốc và lãi cố định tương đương một khoản vay của một đồng tiền khác. Hoán đổi tiền tệ thường kết hợp cùng hóa đổi lãi suất.
3. Hợp đồng hoán đổi tín dụng (Credit swap)
Hợp đồng hoán đổi tín dụng đây là loại hợp đồng phái sinh về tín dụng mà theo đó bên mua sẽ thực hiện việc thanh toán một khoản tiền theo định kỳ cho bên bán, đổi lại về bên mua sẽ phải nhận được khoản bồi thường nếu các công cụ tài chính cơ sở bị mất khả năng về thanh toán.
4. Hợp đồng hoán đổi hàng hóa (Commodity swap contract)
Hợp đồng hoán đổi hàng hoá là một thoả thuận mà khi đó giá thả nổi của hàng hoá (là giá giao ngay) được trao đổi lấy giá cố định trong một khoản thời gian xác định.
Đối với những người sử dụng muốn đảm bảo giá ở mức tối đa và đồng ý trả cho tổ chức tài chính một mức giá cố định. Còn đối với người mua sẽ nhận được những khoản thanh toán dựa trên giá cả thị trường cho những sản phẩm hàng hoá liên quan.
Người sản xuất nếu muốn có thu nhập cố định và đồng ý trả giá thị trường cho tổ chức tài chính, đổi lại việc nhận những khoản thanh toán cố định cho hàng hoá.
5. Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn (Equity swap contract)
Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn là hợp đồng tổ hợp các dòng tiền được thoả thuận trao đổi giữa hai bên vào một ngày xác định trong tương lai.
Hai dòng tiền trong hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn được đề cập như những vế của hợp đồng hoán đổi. Một vế gắn với một lãi suất thả nổi như LIBOR- vế nổi. Vế còn lại dựa trên kết quả của một cổ phiếu hoặc một chỉ số thị trường-vế cổ phiếu.
Những đặc điểm của hợp đồng hoán đổi?
Những đặc điểm của hợp đồng hoán đổi?
Tuy là một loại hợp đồng khá đặc thù, nhưng hợp đồng hoán đổi vẫn mang những đặc điểm của một hợp đồng nói chung. Cụ thể có những đặc điểm sau:
- Hợp đồng hoán đổi là thỏa thuận giữa những bên tham gia hợp đồng, trong đó các bên tham gia hợp đồng thống nhất với nhau về mặt tự nguyện, ý chí và bình đẳng khi kí kết hợp đồng.
- Hợp đồng hoán đổi là thỏa thuận làm phát sinh những hậu quả pháp lý, đó là việc xác lập hoặc chấm dứt các nghĩa vụ, quyền của các bên trong khi thực hiện giao kết hợp đồng.
- Nội dung của hợp đồng hoán đổi phải bao gồm có nội dụng về quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao kết hợp đồng.
- Mục đích của việc kí kết hợp đồng hoán đổi nhằm đảm bảo được lợi ích chung của các bên nhưng không được trái với quy định của pháp luật và đạo đức xã hội.
Ngoài những đặc điểm chung như trên thì Hợp đồng hoán đổi là một hợp đồng mang tính chất khá đặc thù nên Hợp đồng hoán đổi còn mang những đặc điểm riêng sau đây:
- Hiện nay các hợp đồng hoán đổi đều có một đặc điểm chung đó là các bên sẽ thỏa thuận với nhau, trong đó một bên đồng ý hoán đổi một nguồn lợi ích từ thị trường tài chính này để đổi lấy một nguồn lợi ích khác từ một nguồn tài chính khác.
- Lý do các bên hoán đổi với nhau về nguồn tài chính từ các thị trường tài chính khác nhau nhằm phòng những rủi ro về lãi suất tài chính, rủi ro về tỉ giá, rủi ro về nguồn cổ phiếu… từ đó hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước hoặc nhằm mục đích đầu cơ.
- Việc thỏa thuận giữa hai bên mua và bán mặc dù đạt được lợi ích nhất định nhưng hầu như các bên không thỏa thuận về việc bên này phải có nghĩa vụ phải thanh toán cho bên kia một khoản tiền mặt trừ trường hợp các bên vi phạm hợp đồng, do đó các hoán đổi có giá trị bằng không.
Từ đó có thể thấy hợp đồng hoán đổi mang ý nghĩa như đúng tên gọi của nó, là hoán đổi các giá trị vật chất với nhau chứ không có nghĩa vụ thanh toán thêm một khoản lợi ích vật chất nào cả.
- Các hợp đồng hoán đổi được thực hiện theo nguyên tắc bù trừ, điều này giúp hạn chế được những rủi ro tín dụng bằng cách cắt giảm khối lượng đồng tiền thanh toán giữa hai bên tham gia hợp đồng.
- Các bên tham gia hợp đồng hoán đổi thông thường sẽ biết rõ về nhau trước khi quyết định ký kết hợp đồng do những bên tham gia hợp đồng chỉ được giao dịch trên thị trường tập trung (OTC).
- Xét về bản chất của Hợp đồng hoán đổi được thực hiện nhằm mục đích hạn chế rủi ro về mặt tài chính. Do đó mà từ việc ký hợp đồng hoán đổi, nhà đầu tư có thể chuyển dịch rủi ro từ một thị trường này sang một thị trường khác hoặc từ loại tiền tệ này sang một loại tiền tệ khác.
- Thông qua hợp đồng hoán đổi, các bên tham gia có được ngoại tệ mình mong muốn ở cùng tỷ giá mà không phải mua bán qua ngân hàng do đó tránh được rủi ro do biến động tỉ giá và chênh lệch giữa giá mua và giá bán.
Cơ chế và mục đích của giao dịch của hợp đồng hoán đổi?
Cơ chế và mục đích của giao dịch của hợp đồng hoán đổi?
Hợp đồng hoán đổi thường được dùng để phòng ngừa các rủi ro về tài chính đối với chủ thể tham gia ký kết hợp đồng do có sự biến động của yếu tố thị trường về lãi suất, tỷ giá hay giá cổ phiếu, để được hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước hoặc được dùng với mục đích đầu cơ.
Hợp đồng hoán đổi sẽ thường được giao dịch bên ngoài về các thị trường tập trung và thường có sự tham gia của một định chế tài chính về trung gian. Đơn vị trung gian này sẽ được gọi là tổ chức kinh doanh hợp đồng hoán đổi hay có thể coi như nhà tạo lập thị trường hoặc các ngân hàng thương mại. Các tổ chức này sẽ đóng vai trò đứng ở giữa và kết nối hai bên sử dụng cuối cùng và là các đối tác của hợp đồng giao dịch hoán đổi được hưởng lợi từ sự chênh lệch giữa giá chào mua và giá chào bán mà họ đã đưa ra cho các bên nhằm xác định về luồng tiền của hợp đồng.
Cách duy nhất để các chủ thể thực hiện việc tham gia hợp đồng hoán đổi sẽ thoát ra khỏi hợp đồng này là sự thỏa thuận song phương với bên còn lại để cùng hủy hợp đồng hoặc bằng cách thực hiện việc chuyển nhượng cho bên thứ ba với điều kiện được đồng ý của phía đối tác.
>> Tham khảo: Hàng hóa phái sinh là gì? Kênh đầu tư, giao dịch hàng hóa phái sinh uy tín
Tại sao lại cần có hợp đồng hoán đổi?
Như đã chia sẻ hợp đồng hoán đổi là một loại hợp đồng ngày càng được sử dụng một cách rộng rãi góp phần không hề nhỏ trong hoạt động kinh doanh, giao dịch tài chính cụ thể:
- Khả năng phòng vệ: Hợp đồng hoán đổi giúp các bên mua và bán phòng ngừa biến đổi về tỷ giá, biến đổi lãi suất có thể ảnh hưởng đến kết quả lợi nhuận kinh doanh. Đó là lý do hợp đồng hoán đổi được ra đời và là nguyên nhân chủ yếu các bên tham gia hợp đồng hoán đổi
- Lưu chuyển dòng vốn: Khi cần dịch chuyển lợi nhuận về công ty mẹ mà không cần dịch chuyển nguồn vốn (do chi phí, quy định giữa các chính phủ khác nhau). Họ có thể tìm một đối tác có lý do tương tự nhưng ở chiều dòng tiền ngược lại để hoán đổi.
Ưu và nhược điểm của hợp đồng hoán đổi?
Ưu và nhược điểm của hợp đồng hoán đổi?
Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận hợp đồng giữa hai bên tham gia, trong đó mỗi bên đồng ý thực hiện các khoản thanh toán định kỳ cho bên kia trong một thời gian nhất định, căn cứ vào một giá trị vốn danh nghĩa nhất định. Khoản vốn danh nghĩa này chỉ được sử dụng để xác định số tiền thanh toán mà không có giá trị hoán đổi giữa các bên.
1. Ưu điểm
Trong hợp đồng hoán đổi, các bên tham gia bao gồm ngân hàng và khách hàng đều có những lợi ích nhất định. Với khách hàng lợi ích thể hiện ở chỗ khách hàng thỏa mãn được nhu cầu nội tệ hoặc ngoại tệ của mình ở thời điểm hiện tại, hoặc cũng thỏa mãn nhu cầu mua - bán ngoại tệ vào này đáo hạn.
Về phía ngân hàng lợi ích thể hiện ở chỗ một mặt ngân hàng đáp ứng được nhu cầu của khách hàng góp phần nâng cao uy tín và gia tăng giá trị thương hiệu của mình. Mặt khác, ngân hàng có thể kiếm được lợi nhuận từ chênh lệch giá mua và bán.
Nhưng cũng như giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi vẫn còn hạn chế cụ thể:
2. Nhược điểm
- Hợp đồng hoán đổi là hợp đồng bắt buộc yêu cầu các bên phải thực hiện khi đáo hạn bất chấp tỷ giá trên thị trường giao ngay lúc đó như thế nào. Điền này có mặt lợi là bảo hiểm được rủi ro ngoại hối cho khách hàng nhưng đồng thời đánh mất đi cơ hội kinh doanh nếu như tỷ giá biến động trái với dự đoán của khách hàng.
- Nó chỉ quan tâm đến tỷ giá ở hai thời điểm: thời điểm hiệu lực và thời điểm đáo hạn, mà không quan tâm đến sự biến động tỷ giá trong suốt quảng thời gian giữa hai thời điểm đó. Chính hạn chế này khiến cho hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng hoán đổi chỉ có thể là công cụ bảo hiểm rủi ro và thích hợp với nhu cầu bảo hiểm rủi ro của khách hàng hơn là nhu cầu kinh doanh hay đầu cơ kiếm lời từ sự biến động tỷ giá. Để bổ sung cho hạn chế này của hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng hoán đổi ngân hàng phát triển thêm một loại công cụ khác, đó là hợp đồng giao sau.
Tiện ích khi giao dịch hàng hóa tại My Trade
My trade với những ưu điểm nổi bật sẽ là nơi uy tín để các nhà đầu tư giao dịch lựa chọn cụ thể:
- Thành viên giao dịch kinh doanh xuất sắc thuộc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam.
- Đội ngũ nhân viên hỗ trợ phân tích chính xác, dự đoán xu hướng thị trường.
- Giao dịch 2 chiều.
- Nạp và rút tiền nhanh chóng.
- Mở tài khoản miễn phí.
- Được cập nhập đầy đủ các thông tin, báo cáo phân tích về những biến động trên thị trường.
- Không phát sinh bất kỳ chi phí nào khác trong quá trình giao dịch tại My Trade.
Kết luận
Trên đây là những chia sẻ của My Trade về hợp đồng hoán đổi và những hiểu biết cơ bản về loại hợp đồng hoán đổi này, hy vọng rằng sẽ giúp ích cho các nhà đầu tư tương lai trong quá trình tìm hiểu, giao dịch về thị trường tài chính và thị trường phái sinh.
Để biết thêm các thông tin về chứng khoán mời các bạn xem bài viết tiếp theo tại https://mytrade.vn/ hoặc liên hệ theo số Hotline 1900966935 – 0983.668.883 để các bạn chuyên viên có thể hỗ trợ tốt nhất.
