Trong thị trường tài chính thì việc bán một tài sản mà người bán tin rằng giá của tài sản đó sẽ bị giảm đi trong tương lai cho nên người bán đã lựa chọn việc bán đi tài sản này. Ngoài ra thì khi một người thực hiện bán cổ phiếu mà không thuộc quyền sở hữu của mình trong thị trường chứng khoán thì được gọi là bán khống. Vậy thì bán khống là gì? Và bán khống có đặc điểm gì. Hãy cùng My Trade tìm hiểu ngay ở bài viết sau đây nhé.
Bán khống là gì?
Bán khống là hình thức giao dịch mà nhà đầu tư sẽ vay cổ phiếu khi cổ phiếu đang có giá cao để bán và khi giá cổ phiếu ở mức thấp sẽ mua lại để trả. Đây được gọi là hình thức bán khống chứng khoán.
Nhà đầu tư sẽ luôn mong đợi giá cổ phiếu giảm trong tương lai khi bắt đầu thực hiện giao dịch bán khống. Khoản chênh lệch khi thực hiện giao dịch mua và bán sẽ là lợi nhuận của nhà đầu tư. Tuy nhiên, nếu như chứng khoán tăng giá cao hơn, nhà đầu tư sẽ bị thua lỗ.
Ví dụ: X có một cây vàng, Y vay X và bán số vàng đó với giá 55 triệu đồng. Tuy nhiên, một thời gian sau giá vàng giảm xuống còn 49 triệu đồng một cây. Y đã mua lại số vàng đó và trả lại cho A. Như vậy Y lãi ngay 6 triệu đồng do có sự chênh lệch giá.
Một ví dụ khác về việc bán khống ở Việt Nam trên thị trường chứng khoán là:
Giả sử rằng cổ phiếu của Công ty X được bán với giá 90.000 cho mỗi cổ phiếu. Người bán sẽ vay 300 cổ phiếu của Công ty X và bán chúng với giá 130.000 vnđ. Nếu như giá cổ phiếu của Công ty X sau đó giảm xuống còn 78.000 vnđ/ cổ phiếu, người bán khống sẽ tiến hành mua lại 300 cổ phiếu này với giá 78.000 vnđ và người bán khống cũng sẽ trả cổ phiếu lại cho chủ sở hữu ban đầu và nhận khoản chênh lệch là 15.600.000.
Mục đích của việc bán khống chứng khoán
Việc bán khống chứng khoán Việt Nam được xem như phương thức đầu cơ của nhà đầu tư. Tuy nhiên có một số trường hợp, mục đích của bán khống chứng khoán là giảm thiểu rủi ro trước tình trạng giảm giá chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường.
- Mục đích đầu cơ để thu lợi nhuận
Khi các nhà đầu tư nhận thấy rằng thị trường chứng khoán đang ở thời điểm nóng và có xu hướng giảm giá trong tương lai gần thì họ sẽ tiến hành bán khống để tối đa hóa lợi nhuận. Muốn có được nguồn thu từ việc này đòi hỏi nhà đầu tư phải có những kiến thức và kinh nghiệm cao để có thể dự đoán được xu hướng tương lai, tránh những rủi ro tiềm ẩn.
- Mục đích đề phòng rủi ro
Thị trường luôn biến động khó lường nên nhiều nhà đầu tư muốn bán khống để có thể ngăn ngừa rủi ro, giảm thiểu tổn thất nhất có thể.
Đặc điểm của bán khống chứng khoán
Bán khống có 3 đặc điểm chính sau:
- Người bán không thực sự là người sở hữu cổ phiếu
Người bán không thực sự sở hữu số cổ phiếu đang được rao bán mà sẽ vay nó từ một người môi giới hoặc đại lý. Thông qua đó, họ có thể tiến hành đặt lệnh bán. Sau đó, người bán sẽ có nghĩa vụ mua lại số cổ phiếu ở một thời điểm tương lai để có thể hoàn trả lại. Như vậy, bán khống chính là thực hiện các giao dịch ký quỹ, các yêu cầu về dự trữ vốn chủ sở hữu của họ một cách nghiêm ngặt hơn so với giao dịch khi mua.
- Thu lợi nhuận từ việc giảm giá của mã cổ phiếu
Đặc điểm cơ bản thứ hai của bán khống là thu lợi nhuận từ cổ phiếu giảm giá, dựa trên những phân tích và nhận định mà người bán kỳ vọng thu lợi từ việc giá chứng khoán giảm trong tương lai. Điều này có thể trái ngược với những nhà đầu tư dài hạn luôn mong muốn giá tăng.
- Bản chất của việc bán khống là một loại rủi ro
Bán khống là một loại rủi ro, thậm chí nó có tỷ lệ rủi ro cao. Việc bán khống có thể mang lại lợi nhuận lớn, nhưng những tổn thất mà nó mang lại cũng gia tăng nhanh chóng và vô hạn đối với các lệnh ký quỹ. Vì vậy để giảm thiểu được rủi ro, những nhà đầu tư khi thực hiện giao dịch này thường sẽ là người có kinh nghiệm và biết cách sử dụng các nguyên tắc cắt lỗ để có thể hạn chế lỗ tối đa. Tuy vậy, nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc cắt lỗ khi thị trường được kích hoạt lại sẽ không có giá đảm bảo.
Việt Nam có cho mua bán khống chứng khoán không?
Bán không chứng khoán là giao dịch được thực hiện rất nhiều ở trên thị trường, nó mang lại cô hội thu lợi nhuận lớn. Hiện nay, việc bán khống chưa được Ủy ban chứng khoán cho hoạt động hợp pháp ở trên thị trường chứng khoán cơ sở. Bởi vì bán khống là hoạt động đầu cơ và có thể gây ảnh hưởng tới thị trường cũng như tâm lý của các nhà đầu tư khác.
Việc mua bán khống với một số lượng lớn sẽ tác động lên thị trường chung và các mã chứng khoán, quyền lợi của nhà đầu tư chân chính sẽ không được đảm bảo. Tại thị trường Việt Nam, nhà đầu tư chỉ có thể tìm kiếm lợi nhuận từ sự tăng giá chứng khoán.
Ở một số quốc gia trên thế giới cho phép việc mua bán khống được điễn ra như: Nhật Bản, Mỹ... Các nhà đầu tư muốn giao dịch mua bán khống hợp pháp chỉ được thực hiện ở thị trường chứng khoán phái sinh. Cụ thể, nhà đầu tư sẽ có 2 vị thế: bán hợp đồng và mua hợp đồng để tối ưu lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro.
Lợi ích từ việc bán khống chứng khoán
Bán khống mang lại rất nhiều lợi ích không chỉ đối với các nhà đầu tư, mà còn cho nền kinh tế và thị trường chứng khoán.
Lợi ích đối với nhà đầu tư: Bán khống sẽ giúp nhà đầu tư tận dụng được sự chênh lệch về giá bán bằng những phán đoán sự sụt giảm của cổ phiếu trong tương lai. Ngoài ra, người mua cũng có thể tiến hành mua một số lượng lớn cổ phiếu với giá trị thấp hơn giá họ đề ra.
Đối với các quỹ tương hỗ: Bán khống giúp cho quỹ tương hỗ hoạt động ổn định và phòng ngừa nhiều rủi ro khi giá thị trường giảm đột ngột. Điều này giúp các quỹ tương hỗ tránh khỏi tác động mạnh mẽ của thị trường chung.
Đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán: tạo thanh khoản tốt cho thị trường chứng khoán. Nếu như số lượng người bán mà tăng lên thì kéo theo số lượng người mua tăng theo. Sau đó, việc bán khống sẽ tạo ra trạng thái cân bằng và hiệu quả đối với thị trường bằng cách tăng tính thanh khoản.
Bán khống cũng là một cách để đưa những công ty niêm yết gian lận, lạm dụng và thao túng cổ phiếu ra thị trường. Từ đó, tình trạng bong bóng thị trường cũng sẽ được hạn chế tối đa do nguồn cung có phần kén chọn hơn.
>> Tham khảo: Nên mở tài khoản chứng khoán ở đâu uy tín? - Mytrade
Rủi ro khi bán khống chứng khoán
Việc bán khống có thể đem lại nguồn lợi lớn nhưng cũng mang lại rủi ro rất cao. Khi mà cổ phiếu tăng giá hoặc giảm giá thì về mặt lý thuyết, có thể nói việc lời hay lỗ khi thực hiện giao dịch sẽ là không giới hạn.
Giới hạn về mức lãi tối đa: Một loại chứng khoán có thể giảm về mức 0 sẽ gây thua lỗ 100%, tuy nhiên lại sẽ không có giới hạn về mức giá cao nhất.
Yêu cầu lường trước sự giảm giá của các cổ phiếu: Trong lịch sử thị trường đã di chuyển theo xu hướng tăng lên và đi ngược lại với việc thu lợi nhuận từ sự sụt giảm của thị trường. Tuy nhiên, thị trường cổ phiếu lại không biến động theo một chiều và cũng không có xu hướng dài hạn nên nhà đầu tư cần lường trước về việc cổ phiếu giảm giá.
Rủi ro về mặt pháp lý: Trong một thị trường rộng lớn, sẽ có những rủi ro pháp lý phát sinh với lệnh cấm bán khống đưa ra để tránh việc hoảng loạn và áp lực bán.
“Kén chọn” nhà đầu tư: Việc mua bán khống chỉ nên thực hiện với những nhà đầu tư nhạy bén và nhiều kiến thức, kinh nghiệm để có thể dự đoán trước các rủi ro.
Hơn nữa, việc bán khống cổ phiếu không có sự quản lý chặt chẽ nên dễ xuất hiện việc thao túng thị trường và gây tổn thất cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Cách phòng ngừa rủi ro khi bán khống
Dự đoán xu hướng thị trường là bài toán khó. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro khi bán khống, các nhà đầu tư nên lưu ý:
- Xác định điểm mua, điểm bán hợp lý nhằm gia tăng khả năng thắng đầu tư, và khả năng lợi nhuận.
- Luôn giới hạn việc thua lỗ bằng một định mức nhất định, có thể ở mức 7% – 10%.
- Trong chứng khoán, sẽ có những rủi ro không thể đo lường, nên nhà đầu tư chỉ có thể bán chứng khoán với một tỷ trọng nhất định.
- Đối với nhà đầu tư mới hoặc chưa có kinh nghiệm thì cách tốt nhất là không nên tham gia bán khống cổ phiếu để tránh các rủi ro nguy hại.
- Có thể thực hiện mua cổ phiếu cơ sở và bán khống ở thị trường phái sinh với các đòn bẩy 1:5, 1:10 hoặc 1:20.
Các hoạt động bán khống cổ phiếu tại thị trường Việt Nam
Tại thị trường Việt Nam, việc bán khống cổ phiếu được thực hiện như sau:
1. Bán khống trên thị trường chứng khoán cơ sở
Theo pháp luật Việt Nam hiện nay, cổ phiếu trên thị trường chứng khoán cơ sở chưa được cho phép thực hiện nghiệp vụ bán khống này. Đồng nghĩa là nhà đầu tư không được phép bán khống các mã cổ phiếu riêng lẻ.
Tuy nhiên thực tế, vẫn có nhiều nhà đầu tư “lách luật” và thực hiện hình thức bán khống này. Đây được xem là hoạt động vay mượn chứng khoán giữa các nhà đầu tư cá nhân với nhau nhưng phương pháp này khá phức tạp và không được áp dụng phổ biến.
2. Bán khống trên thị trường chứng khoán phái sinh
Việc thực hiện việc bán khống chứng khoán trên thị trường chứng khoán phái sinh có một số lưu ý sau:
Thực hiện kinh doanh trên thị trường chứng khoán phái sinh dựa vào phần giá chênh lệch giữa việc bán và mua ở các kỳ sau.
Các nhà đầu tư có thể tiến hành mua chứng khoán cơ sở rồi bán khống ở thị trường chứng khoán phái sinh.
Bán khống khi thị trường chung giá trị quá lớn. Nhà đầu tư có thể dựa vào nhiều phương pháp khác nhau để định giá như: P/E hay so sánh với thị trường chứng khoán quốc tế… Dựa vào mức giá chênh lệch và biến động của biểu đồ VN30 để đưa ra những nhận định phù hợp.
Nhà đầu tư được phép bán khống chứng khoán khi nào?
Nhà đầu tư được thực hiện bán khống chứng khoán khi đáp ứng được những tiêu chí sau:
- Có tài sản thế chấp đảm bảo.
- Lãi suất vay hoặc cho vay.
- Thời hạn vay hoặc gia hạn vay.
- Xử lý tài sản thế chấp nếu như nhà đầu tư không hoàn trả được chứng khoán.
- Có phương thức giải quyết khi tranh chấp xảy ra.
- Ngoài ra, nhà đầu tư nên thực hiện bán khống trong những trường hợp sau:
Dự đoán trước được xu hướng tương lai: Dấu hiệu nhận biết là khi thị trường tăng nóng với hơn 90% cổ phiếu trên sàn tăng từ 100% – 200% và giá cổ phiếu tăng nhanh chóng trong một thời gian ngắn.
Nhà đầu tư có thông tin nội bộ về kết quả kinh doanh hoặc tin tức tiêu cực nào đó về công ty trước thời gian được truyền thông đưa tin.
Dự đoán được xu hướng thị trường trong tương lai và những ngành đang có tiềm năng phát triển mạnh.
Nhà đầu tư tham gia bán khống với mục đích phòng vệ để giảm rủi ro trong ngắn hạn do những tác động từ biến động thị trường.
Kết luận:
Bài viết trên đây đã giải đáp một số thông tin xung quanh vấn đề bán khống là gì và việc tìm hiểu hình thức giao dịch này sẽ giúp các nhà đầu tư dễ dàng thu được lợi nhuận hơn trên sàn chứng khoán. Chúc các bạn thành công. Quý khách hàng có thể xem bài viết tiếp theo tại https://mytrade.vn/ hoặc liên hệ theo số hotline 1900966935 – 0983.668.883 để các bạn chuyên viên có thể hỗ trợ tốt nhất.
