Bong bóng chứng khoán là gì? Điều gì sẽ xảy ra khi bong bóng chứng khoán vỡ?

Khái niệm bong bóng chứng khoán không còn lạ lẫm với các nhà đầu tư. Gần như tất cả ngành nghề kinh doanh trên thế giới điều sẽ xảy ra hiện tượng bong bóng. Và dĩ nhiên, chứng khoán cũng không ngoại trừ. 

Hiện tượng bong bóng chứng khoán xảy đến khi giá trị của thị trường tăng vượt quá so với giá thực. Và khi bong bóng chứng khoán ngày càng lớn và giá cổ phiếu cũng tăng lên cao không kiểm soát sẽ dẫn đến hiện tượng "vỡ". Vậy chuyện gì sẽ xảy đến khi bong bóng chứng khoán bị vỡ? Trong bài viết hôm nay, MyTrade sẽ chia sẻ đến các bạn những thông tin liên quan đến bong bóng chứng khoán là gì? 

1. Bong bóng chứng khoán là gì? 

Bong bóng chứng khoán là gì?

Bong bóng chứng khoán là tình trạng giá của một loại chứng khoán, chủ yếu là những cổ phiếu có sự biến động vượt quá xa với giá trị thật của chúng. Bong bóng chứng khoán được hình thành từ sự kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư với một loại cổ phiếu tăng quá cao. Điều này vượt xa với niềm tin rằng một thị trường chứng khoán đang phát triển và tâm lý lo sợ sẽ bỏ lỡ cơ hội FOMO khi các nhà đầu tư khác thì đã thu về lãi khủng. 

Bong bóng chứng khoán sẽ lớn dần cho đến khi mức giá của cổ phiếu đạt ngưỡng vượt khỏi mức bình thường của thị trường. Và khi không có thêm nhiều nhà đầu tư bỏ vốn mua với mức giá hợp lý thì bong bóng sẽ bị vỡ. Việc đổ vỡ sẽ diễn ra một cách nhanh chóng và khiến cho các nhà đầu tư không kịp rời bỏ thị trường chứng khoán đến mức bị thua lỗ nghiêm trọng. 

2. Nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng bong bóng chứng khoán

Bong bóng chứng khoán có thể sẽ bắt đầu theo nhiều cách khác nhau và nhiều yếu tố khác nhau gây nên hiện tượng này, chúng thường có sự tương tác hoặc xảy ra đồng thời với nhau, cụ thể như:

• Hạ lãi suất: Đây là xu hướng khuyến khích nhiều người đi vay nhiều hơn để chi tiêu, mở rộng phát triển sản xuất kinh doanh và đầu tư. Khi mức lãi suất thấp kèm theo đó với nhiều các điều kiện thuận lợi khác, có thể sẽ khuyến khích thu hút dòng đầu tư từ nước ngoài và tăng cao nhu cầu đối với hàng hóa dịch vụ trong cùng một quốc gia, do vậy có thể đẩy giá cả tăng lên cao.
• Sản phẩm mới hay công nghệ mới: kích thích nhu cầu của người tiêu dùng, tạo động cơ nâng giá sản phẩm. Đây được gọi là lạm phát do cầu.
• Nguồn cung khan hiếm: dẫn đến tình trạng giá vốn và giá bán bất động sản tăng cao. 

Nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng bong bóng chứng khoán

Những yếu tố trên luôn nhận được sự quan tâm của hầu hết các nhà đầu tư, cũng như các chuyên gia tài chính trong quá trình đánh giá và lựa chọn, quyết định đầu tư. Bởi vì chúng hoàn toàn có thể đẩy giá tài sản lên cao và thổi phồng chúng quá mức, dẫn đến hiện tượng bong bóng chứng khoán.

Thông thường các yếu tố kinh tế trên chỉ là nguyên nhân của các giai đoạn chuyển đổi và bùng nổ trong một quá trình tạo ra bong bóng chứng khoán. Các giai đoạn sau phụ thuộc và thường gắn liền với hành vi, tâm lý của nhà đầu tư trước những biến động của thị trường. Những hành vi này bao gồm:

• Hiệu ứng đám đông (FOMO): Các nhà đầu tư sẽ ngay lập tức thực hiện (như mua vào hoặc bán ra) những gì mà mọi người khác đang làm vì họ lo sợ bỏ lỡ các cơ hội có giá trị hoặc ngược lại. .
• Tư duy ngắn hạn: Chỉ nhìn vào những lợi nhuận trước mắt hoặc nghĩ rằng mình có thể “đánh bại thị trường” và thoát ra nhanh chóng sau đó.
• Bảo thủ trong nhận thức: Chỉ chấp nhận các thông tin đã được nhiều người kiểm chứng và đồng tình mà không xét đến các yếu tố khác.

3. Các giai đoạn của bong bóng chứng khoán

Bong bóng chứng khoán là một hiện tượng khóa nhận thức. Vì thế, các nhà đầu tư thường không biết mình đang bị mắc kẹt cho đến khi bong bóng sắp vỡ. Sau đây là 5 giai đoạn hình thành và phát triển của bong bóng chứng khoán trên thị trường.

• Giai đoạn 1: Chuyển đổi

Chuyển đổi xảy ra khi các nhà đầu tư tập trung vào phát triển thị trường mới. Ví dụ như một sản phẩm mới, công nghệ hoặc lãi suất kỷ lục. Điều này khiến các nhà đầu tư thay đổi mức kỳ vọng, khiến họ “mù quáng” trước một mô hình mới.

• Giai đoạn 2: Bùng nổ

Sau khi thay đổi bằng cách mong đợi vào một mô hình mới, giá cổ phiếu sẽ từ từ tăng lên. Ngày sẽ càng có nhiều người tham gia vào thị trường, điều này sẽ dẫn đến sự bùng nổ trong tương lai gần. Khi các phương tiện truyền thông bắt đầu đưa tin về các sự kiện, nó sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. Lúc này giá sẽ chuyển từ tăng chậm sang tăng mạnh. 

• Giai đoạn 3: Niềm hạnh phúc

Trong thời điểm giá cả tăng chóng mặt, nhiều nhà đầu tư mong làm giàu nhanh chóng. Khi giá cổ phiếu tăng vọt, các nhà đầu tư dường như cho rằng nó sẽ tồn tại mãi mãi. Vì vậy, hầu hết các nhà đầu tư đều vướng vào tâm lý sợ bỏ lỡ và bỏ qua mức tăng giá gần tối đa.

• Giai đoạn 4: Chốt lời

Tại thời điểm này, các nhà đầu tư thông thái sẽ nhận thấy các dấu hiệu cho thấy thị trường đang tiến đến điểm bùng phát và bong bóng sắp vỡ. Vì vậy, họ là những người chơi đầu tiên thoát ra và thu lợi nhuận. Việc bán tháo ồ ạt sẽ khiến thị trường hoảng loạn, nguy cơ vỡ bong bóng là rất lớn.

• Giai đoạn 5: Hoảng loạn

Cuối cùng khi bong bóng vỡ, nó có thể tạo ra sự lan tỏa nhanh chóng trên toàn thị trường chứng khoán. Các nhà đầu tư ngày nay phải đối mặt với nguy cơ sụt giảm giá trị tài sản hay còn gọi là bị Force sell hay Call margin nếu sử dụng ký quỹ. 

Điều này dẫn đến một đợt bán tháo mạnh trên thị trường. Khi cung vượt quá cầu, giá trị của tài sản sẽ trượt dốc không ngừng. Một khi giai đoạn hoảng loạn qua đi, thị trường kinh tế sẽ suy giảm nhanh chóng và có nguy cơ sụp đổ.  

4. Hiện tượng bong bóng chứng khoán, dấu hiệu nhận biết sự hình thành 

Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy một khoản đầu tư cụ thể đang ở trong trạng thái bong bóng kinh tế - tài sản:

• Biến động giá cả bất thường: Đặc biệt là khi giá cả trên thị trường của một tài sản tăng quá nhanh và đột ngột, vượt quá xa so với giá trị thực của nó.
• Xuất hiện nhiều trên các phương tiện truyền thông: Khi các phương tiện truyền thông đại chúng có xu hướng liên tục đưa tin tức và thông báo về sự biến động giá của một tài sản. Khi đó mọi người sẽ nói, bàn luận về loại tài sản này nhiều, rất có thể đang hình thành nên một giai đoạn của bong bóng.
• Lời “phím hàng” mua vào: Khi có nhiều người, đặc biệt là những người không có, chưa có nền tảng tài chính vững mạnh, bắt đầu nghĩ về một cơ hội đầu tư mới.
• Vấn đề được thảo luận nhiều nhất và cách làm giàu nhanh chóng: Xây dựng sự ổn định tài chính không phải là điều không thể. Đa số nhóm người giàu có đều thành công nhờ tích lũy theo thời gian hơn là kiếm lợi nhuận ngắn hạn. Nếu tài sản đột nhiên được rất nhiều người "săn lùng" như một món hời để kiếm lời nhanh chóng, thì đó có thể sẽ là dấu hiệu của một hiện tượng bong bóng sắp xảy ra.

5. Khi bong bóng chứng khoán vỡ điều gì xảy ra?

Khi bong bóng chứng khoán vỡ điều gì xảy ra?

Sự bùng nổ của một bong bóng chứng khoán sẽ có thể gây ra một loạt những tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Một số có sự ảnh hưởng nhỏ, gây nên sự tổn thất nhẹ một vài khu vực và chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn. Nhưng một số khác cũng có thể gây nên sự sụp đổ và suy thoái cho toàn bộ thị trường chứng khoán.

Mức độ ảnh hưởng chủ yếu phụ thuộc vào quy mô của hiện tượng bong bóng, có thể liên quan đến một loại tài sản cụ thể, một lĩnh vực quan trọng chính như bất động sản nhà ở hoặc cổ phiếu công nghệ.  

Bên cạnh đó, một yếu tố không thể bỏ qua đó là những khoản vay nợ để đầu tư. Một nghiên cứu năm 2015 về "bong bóng đòn bẩy tài chính", đã xem xét, tiến hành kiểm tra tình trạng bong bóng tài sản tại 17 quốc gia. 

Trong những năm 1870 và sự phân loại các khoản đầu tư theo hai hướng cơ bản được dựa trên tín dụng: những khoản đầu tư bằng nguồn vốn tài trợ và khoản vay mượn. Nghiên cứu cho thấy rằng, khi nhu cầu tín dụng trên thị trường càng lớn thì thiệt hại do bong bóng chứng khoán gây ra càng lớn. Đặc biệt, bong bóng vay nợ thường dẫn đến tình trạng suy thoái sẽ kéo dài hơn.

Một ví dụ đơn giản hơn, khi bạn đầu tư vào cổ phiếu bằng cách sử dụng khoản vay ký quỹ để gia tăng vị thế nắm giữ của bản thân. Khi thị trường chứng khoán bắt đầu lao dốc hoặc cổ phiếu của bạn bị rớt giá mạnh, thì khoản lỗ của bạn sẽ nhân lên bằng số lần bạn vay so với vốn ban đầu.

6. Nên đầu tư khi bùng nổ bong bóng chứng khoán không?

Đầu tư trong thời kỳ bong bóng bùng nổ là cực kỳ rủi ro vì nhà đầu tư sẽ không thể dự đoán chính xác khi nào hiện tượng bong bóng sẽ vỡ.

Khi đại dịch Covid-19 vào năm 2020 xảy ra, đã dẫn đến sự bùng nổ của bong bóng tài sản tiền điện tử, chẳng hạn như Bitcoin. Trong thời kỳ bây giờ, rất nhiều nhà đầu tư, thậm chí là các CEO tiền điện tử, tin rằng sự bùng nổ đồng bitcoin sẽ đạt ít nhất 100.000 đô la vào năm 2021. Nhưng ai có thể ngờ rằng, vào cuối năm 2022, giá của đồng bitcoin lại chỉ khoảng là 16.000 đô la.

Do đó, để có thể đưa ra lựa chọn và quyết định đầu tư trong thời kỳ bùng nổ bong bóng chứng khoán như hiện nay là một lựa chọn có nhiều rủi ro. Chính vì thế, các nhà đầu tư cần trang bị cho mình, những nền tảng kiến thức vức chắc. Liên tục theo dõi và phân tích thị trường để tránh đi theo số đông. 

7. Cách để hạn chế các tác hại của bong bóng chứng khoán

Cách để hạn chế các tác hại của bong bóng chứng khoán

Để tránh bị bong bóng thị trường chứng khoán và giảm nguy cơ rủi ro khi mắc phải, các nhà đầu tư cần phải nâng cao kiến ​​thức của mình. Có như vậy bạn mới giữ được “cái đầu lạnh” để đưa ra những nhận định chính xác.

Một cách khác để hạn chế rủi ro bong bóng chứng khoán đó là đặt lệnh cắt lỗ đối với mọi giao dịch. Stop loss là lệnh giúp nhà đầu tư đặt cắt lỗ tự động ngay từ khi bắt đầu giao dịch. Điều này giúp cho nhà đầu tư hạn chế tối đa thiệt hại khi gặp rủi ro. Trong đó, điểm cắt lỗ không quá 2% tổng giá trị tài khoản là lựa chọn thông minh nhất. Do đó, dù bạn là nhà đầu tư chuyên nghiệp hay F0 thì cũng phải nắm vững quy tắc này. Điều này sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản của mình ngay cả khi thị trường sụp đổ.

Bên cạnh đó, để hạn chế bong bóng chứng khoán là tăng cường xây dựng hệ thống thông tin. Nhà đầu tư nên theo dõi và hiểu rõ việc sử dụng linh hoạt đòn bẩy. Đặc biệt, bạn nên cẩn thận và trau dồi kiến ​​thức về pháp luật và đầu tư nhiều hơn vào chứng khoán.

8. Bong bóng thị trường chứng khoán Dotcom 2000

Bong bóng chứng khoán Dotcom vào cuối những năm 1990 là kết quả của sự gia tăng nhanh chóng trên thị trường chứng khoán NASDAQ do đầu cơ vào các công ty internet. Thông qua một số lượng lớn những đợt chào bán công khai ban đầu, nhiều nhà đầu tư và nhà đầu cơ đã săn lùng tiền đầu tư mạo hiểm vào các công ty khởi nghiệp trên internet mà trong một số trường hợp vẫn chưa kiếm được tiền hoặc bất kỳ doanh thu nào, ít sinh lãi hơn nhiều. Giá cổ phiếu của họ sẽ tăng gấp ba hoặc gấp bốn lần trong một ngày, tạo ra sự điên cuồng trong giới đầu tư.

NASDAQ đã đạt đỉnh vào ngày 10 tháng 3 năm 2000, sau khi tăng gần gấp đôi so với năm trước. Khi các nhà đầu tư bắt đầu lo lắng về việc định giá cao một cách vô lý. Cùng với đó, mọi hoạt động kinh doanh tồi tệ của các công ty internet này đã bị vạch trần. Những điều này đã gây ra một đợt bán tháo trên tất cả các cổ phiếu công nghệ. Nhiều công ty Internet mới được định giá hàng trăm triệu đô la đã bị xóa sổ và hàng tỷ đô la đầu tư đã biến mất khỏi thị trường.

Kết luận

Trong bài viết trên đây, MyTarde đã cung cấp đến bạn đọc những kiến thức về bong bóng chứng khoán. Hy vọng các thông tin trên sẽ giúp bạn đọc cũng như những nhà đầu tư có cái nhìn tổng thể và rõ ràng hơn về hiện tượng này. Qua đó, sẽ đề ra được những chiến lược đầu tư và phương hướng kế hoạch thông minh, tránh mắc phải tình trạng bong bóng chứng khoán.

Nếu bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào về Bong bóng chứng khoán hãy liên hệ ngay đến Mytrade qua số điện thoại 1900966935 – 0983.668.883 để được giải đáp một cách nhanh nhất. Hoặc tải app MyTrade nền tảng đầu tư chứng khoán mới tại:

– Apple Store: https://apps.apple.com/us/app/mytrade-đầu-tư-cho-mọi-người/id1610468053

– Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=vn.ftv.mytrade