Khái niệm nhà đầu tư đã không còn xa lạ đối với phần lớn người Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn một số thuật ngữ khác tồn tại song song là nhà đầu cơ.Do đó, đã có rất nhiều cuộc tranh luận diễn ra trên thế giới cho câu hỏi “đầu cơ là gì?”, “đầu cơ và đầu tư có gì khác nhau?”.
Đầu cơ là gì?
Đầu cơ là gì?
Trong lĩnh vực tài chính, đầu cơ (tiếng anh là Speculation) là việc nhà giao dịch chứng khoán thu lợi nhuận từ việc mua bán, tích lũy hay bán khống những loại tài sản tài chính như cổ phiếu, hàng hóa, tiền tệ, bất động sản…
Đây là một hình thức diễn ra trong ngắn hạn, kiếm lời nhờ vào sự biến động mạnh của thị trường và chênh lệch về giá. Cụ thể, nếu như thị trường có nhu cầu cao tức là có nhiều người tham gia ở trạng thái mua nhiều dẫn đến việc tăng giá và ngược lại nếu như cung cao thì sẽ đẩy giá xuống, tùy theo vị thế của người giao dịch mà sự tăng giảm đó mang lại lợi nhuận cho họ. Do vậy, đầu cơ đem lại mức lợi nhuận rất cao nhưng kèm theo đó là rủi ro cao không kém.
Đầu cơ được diễn ra ở đâu?
Hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra tại thị trường tài chính.
Hàng ngày khối lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán là rất lớn và chủ yếu là đầu cơ. Thông qua sự chênh lệch về giá và những biến động của thị trường do ảnh hưởng của tin tức và phân tích kỹ thuật. Có nhiều người giao dịch chứng khoán thường xuyên để thu về lợi nhuận nhanh chóng
Ngoài ra, hoạt động đầu cơ còn diễn ra mạnh mẽ trên thị trường bất động sản. Tuy nhiên do thị trường này có tính thanh khoản chậm nên nếu không nhanh nhạy thì có thể dẫn đến tình trạng bị “ép sóng” và “chôn vốn”. Ngược lại, đối với thị trường chứng khoán thì các hoạt động đầu cơ gần như diễn ra liên tục, với các cổ phiếu thường có tính thanh khoản cao vì vậy nhà đầu tư sẽ ít bị chôn vốn.
Ngoài ra, đối với đầu cơ trên thị trường bất động sản thì nhà đầu tư cũng cần phải có một lượng vốn khá lớn nhưng ở thị trường chứng khoán thì nhà đầu cơ chỉ cần số vốn nhỏ từ một triệu đến vài tỷ đã có thể dễ dàng thực hiện lướt sóng ngắn hạn trên thị trường.
>> Tham khảo: Cổ phiếu Esop là gì? Lợi ích và rủi ro khi phát hành cổ phiếu Esop
Nhà đầu cơ là ai?
Nhà đầu cơ là ai?
Nhà đầu cơ thường là những người ưa thích mạo hiểm và khi dự kiến giá cả sẽ có những sự thay đổi trong tương lai họ sẵn sàng tiến hành giao dịch.
Nhằm mang lại lợi nhuận vượt trội hơn so với những nhà đầu tư truyền thống thì các nhà đầu cơ thường sử dụng chiến lược trong ngắn hạn. Để chấp nhận các rủi ro gặp phải, họ kỳ vọng rằng sẽ kiếm được một khoản lợi nhuận đủ lớn để có thể bù đắp rủi ro đó.
Những đầu cơ chấp nhận mức rủi ro quá lớn thường sẽ không thể tồn tại được trong thị trường lâu. Bằng cách sử dụng những chiến lược đa dạng như sử dụng lệnh dừng lỗ, tính toán vị thế theo dõi số liệu và thống kê hiệu suất giao dịch,… các nhà đầu cơ này có thể kiểm soát các rủi ro gặp phải.
Nhà đầu cơ thông thường là các cá nhân có chuyên môn trong lĩnh vực mà họ đầu cơ và có thể chấp nhận độ rủi ro cao.
Nhà đầu cơ nỗ lực để dự đoán được sự chính xác về thay đổi giá cả trong các tài sản, do vậy thu được khoản lợi nhuận tiềm năng. Tùy theo mỗi cá nhân đầu cơ, họ có thể sử dụng những đòn bẩy để từ đó khuyếch đại lợi nhuận của mình nếu như dự đoán diễn biến thị trường chính xác và ngược lại việc sử dụng đòn bẩy tài chính này đôi khi cũng tạo ra một khoản thua lỗ cho các nhà đầu cơ.
Đầu cơ tác động thế nào đối với thị trường tài chính.
Hoạt động đầu cơ có tác dụng lớn nhất chính là tạo ra tính thanh khoản cho thị trường. Thông qua những hoạt động này các giao dịch có thể dễ dàng thực hiện ở bất cứ lúc nào và hệ thống tài chính có thể hoạt động một cách trơn tru hơn. Đầu cơ là một yếu tố quan trọng góp phần trong việc mang đến cho thị trường một lượng vốn lớn, giúp doanh nghiệp mở rộng hoạt động đầu tư sản xuất đồng thời góp phần vào việc đẩy mạnh nền kinh tế trong nước phát triển hơn. Ngoài ra, hoạt động này còn giúp những nhà giao dịch khác có thể dễ dàng sử dụng những nghiệp vụ như phòng vệ chênh lệch giá để từ đó loại bỏ bớt được các rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Một vài nhà đầu cơ phổ biến trên thị trường
Một số kiểu nhà đầu cơ phổ biến hiện nay trên thị trường như:
- Các nhà giao dịch cá nhân: nếu như họ đầu tư tài chính trong một khoảng thời gian ngắn nhằm mục đích thu lợi nhuận từ việc chênh lệch giá của tài sản tài chính thì họ chính là nhà đầu cơ.
- Các nhà tạo lập thị trường: họ sẽ có vị thế ngược lại với người tham gia thị trường và có thể kiếm lợi nhuận từ sự thay đổi về giá nên họ cũng có thể trở thành nhà đầu cơ.
- Các công ty tự doanh: các đơn vị này cũng có thể là nhà đầu cơ khi sử dụng đòn bẩy tài chính để giao dịch mua bán chứng khoán và kiếm lợi nhuận trong một thời gian ngắn.
Quy định pháp luật về tội đầu cơ hiện nay
Quy định pháp luật về tội đầu cơ hiện nay
Hành vi đầu cơ được nêu rõ trong luật Hình sự năm 2015, với những quy định rõ ràng về mức xử lý tương ứng với số tiền liên quan. Vậy các quy định pháp luật hiện nay về tội đầu cơ là gì?
Yếu tố tạo nên tội đầu cơ chứng khoán
Các yếu tố cấu thành nên tội đầu cơ được quy định rõ trong điều 196, Luật Hình sự 2015. Trong chứng khoán thì tội đầu cơ sẽ cấu thành khi:
- Lợi dụng tình trạng khan hiếm hay tạo tình trạng khan hiếm giả để nâng mức giá chứng khoán nhằm thu lợi bất chính. Số lượng hàng hóa (trái phiếu, cổ phiếu) phải lớn thì mới đủ điều kiện cấu thành tội. Gây ra hậu quả nghiêm trọng là dấu hiệu cấu thành tội cơ bản. Mức độ hậu quả ở đâu được thể hiện như: Đẩy giá tăng vọt vượt qua khỏi tầm kiểm soát của ủy ban chứng khoán, rối loạn thị trường, ảnh hưởng đến uy tín của ủy ban chứng khoán nhà nước…
- Hành vi đầu cơ nêu trên gây ảnh hưởng đến hoạt động quản lý và bình ổn thị trường chứng khoán, tác động đến những chính sách kinh tế – xã hội.
- Đối tượng phạm tội cố ý thực hiện hành vi vơ vét và mua bán chứng khoán để cố tình đẩy giá và thu lợi nhuận bất chính sẽ bị cấu thành tội. Trường hợp mua vào số lượng lớn nhưng không có ý định thu lợi bất chính sẽ không bị cấu thành tội.
- Chủ thể của tội đầu cơ: Bất cứ các đối tượng là cá nhân, tổ chức nào có tư cách pháp nhân và năng lực trách nhiệm hình sự.
>> Tham khảo: CFA là gì? Chứng chỉ CFA danh giá cho nhà đầu tư tài chính
Mức phạt cho tội đầu cơ là bao nhiêu?
Luật Hình sự năm 2015 cũng quy định rõ về mức phạt cho tội đầu cơ nói chung. Mức phạt cụ thể cho tội đầu cơ được chia thành 3 mức khác nhau:
- Mức 1: Mức phạt từ 30 – 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm cho những hành vi đầu cơ gây thiệt hại giá trị như sau: giá trị hàng hóa từ 500 triệu đến 1.5 tỷ đồng. Đồng thời thu lợi bất chính từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Mức 2: Phạt tiền từ 300 triệu đến 1.5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3-7 năm cho những hành vi sau: Có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn hay lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức để đầu cơ. Giá trị hàng hóa đầu cơ từ 1.5 tỷ đến dưới 3 tỷ đồng. Thu lợi bất chính từ 500 triệu đến dưới 1 tỷ đồng. Hành vi đầu cơ chứng khoán gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội.
- Mức 3: Phạt tiền từ 1.5 – 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 7-15 năm, cho những hành vi: Giá trị hàng hóa đầu cơ từ 3 tỷ đồng trở lên, thu lợi bất chính từ 1 tỷ đồng, tái phạm nguy hiểm.
Ngoài ra, hình phạt bổ sung tại Khoản 4 sẽ còn tùy mức độ và trường hợp cụ thể, có thể bị xử phạt từ 20 - 200 triệu đồng và bị cấm đảm nhiệm chức vụ.
Sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư
Thật khó để phân biệt một cách chính xác giữa đầu cơ và đầu tư nhưng bạn có thể dựa vào các đặc điểm cụ thể dưới đây để đánh giá:
- Giá trị sản phẩm
Nhà đầu tư Warren Edward Buffett từng nói:
“Cách thực sự đơn giản để phân biệt giữa đầu tư và đầu cơ là kiểm tra xem bạn có quan tâm việc ngày mai thị trường có mở cửa hay không.
Khi tôi quyết định mua một cổ phiếu, tôi sẽ không bận tâm đến chuyện họ có đóng cửa thị trường chứng khoán trong một vài năm nữa hay không. Tôi quan tâm đến vấn đề hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, quan tâm đến việc liệu doanh nghiệp đó có mang lại lợi suất cho mình trong tương lai hay không.
Nếu như quan tâm đến thị trường, tôi sẽ là người đầu cơ bởi tôi quan tâm đến việc giá lên hay xuống trong phiên giao dịch ngày mai. Thực sự thì bạn không thể biết chính xác là giá có tăng hay không”.
Thật vậy, yếu tố đầu tiên và được xem là quan trọng nhất để có thể phân biệt đầu cơ và đầu tư chính là giá trị thực của sản phẩm. Trong khi đầu tư sẽ chú trọng đến giá trị mà sản phẩm có thể mang lại thì đầu cơ lại chỉ quan tâm đến sự biến động của giá cả.
- Mức độ rủi ro
Một đặc điểm khác cũng rất dễ dàng để giúp bạn có phân biệt hai khái niệm chính là rủi ro. Dù không biết nhiều về đầu cơ nhưng tin chắc nhiều người khi đọc đến đây đã có thể đưa ra đánh giá được mức độ rủi ro của hai hình thức. Dù có nhiều đặc điểm giống nhau tuy nhiên mức độ rủi ro của chúng lại vô cùng khác biệt.
Cụ thể, hoạt động đầu tư sẽ chú ý rất nhiều đến giá trị sản phẩm nên các nhà đầu tư thường không quá mạo hiểm và họ thường tham gia những lĩnh vực có rủi ro thấp hoặc rất thấp. Ngược lại, người đầu cơ chỉ quan tâm đến sự biến động của giá, vốn có thể bị tác động bởi vô số các yếu tố như thị trường, tâm lý đám đông, cung cầu, tin tức….
Nói cách khác, các nhà đầu cơ phải chịu một mức độ rủi ro cao hơn rất nhiều so với những nhà đầu tư.
- Lợi nhuận thu về
Mặc dù, rủi ro trong quá trình đầu cơ là rất lớn nhưng nó vẫn luôn được nhiều người “ưa chuộng”. Bởi lợi nhuận thu về từ công việc này có thể gấp nhiều lần so với số vốn bỏ ra ban đầu chỉ trong một thời gian ngắn.
Trong khi đó, với mức độ rủi ro quá thấp thì những hoạt động đầu tư thường chỉ mang về mức lợi nhuận vài phần trăm mỗi năm. Một số kênh đầu tư có thể kể đến như vàng, ngoại tệ, bất động sản,… tuy có tốc độ tăng trưởng đều đặn nhưng vẫn khá thấp.
- Thời gian thanh khoản
Một điểm cộng nữa của đầu cơ chính là thời gian thanh khoản nhanh hoặc rất nhanh. Để một kênh đầu tư sinh lời thì cần mất từ một cho đến nhiều năm nhưng đầu cơ chỉ cần vài tháng thậm chí là vài ngày. Hầu hết những người mới bắt đầu thường không có được đức tính kiên nhẫn, họ nôn nóng nhìn thấy kết quả và đầu cơ chính là câu trả lời.
- Tâm lý
Ngoài các đặc điểm kỹ thuật kể trên thì yếu tố con người cũng có thể giúp bạn phân biệt được hai hình thái này. Nhà đầu tư là người có tầm nhìn dài hạn và mang trong mình đức tính kiên nhẫn, tỉ mỉ, cẩn trọng, thích sự an toàn và những lựa chọn có thể kiểm soát. Nhà đầu cơ lại ở một thái cực khác hoàn toàn với tâm lý mạnh mẽ, táo bạo, thích đánh cược và ưu tiên những kế hoạch đầu tư sinh lợi lớn bất chấp rủi ro.
- Nguồn vốn
Với sự đa dạng về các loại hình hàng hóa, nguồn vốn đã không còn là một yếu tố quá quan trọng. Bởi vì bạn vẫn có thể đầu cơ hoặc đầu tư với số vốn nhỏ hoặc lớn tùy vào khả năng tài chính của bản thân. Tuy nhiên, nếu như xét đến mặt bằng chung thì đây vẫn là một yếu tố đáng cân nhắc.
Trong hầu hết các hoạt động đầu tư hiện nay, để tạo ra được sản phẩm có giá trị, ít rủi ro thì nhà đầu tư cần huy động nguồn vốn lớn. Ngược lại, đầu cơ có tính mạo hiểm cao và khả năng thanh khoản nhanh nên không có nhiều người muốn chi ra một số tiền quá lớn, dù là con số nhỏ họ vẫn có thể thu về mức lợi nhuận cao và nếu có rủi ro thì con số bị mất là không đáng kể.
Nên lựa chọn đầu tư hay đầu cơ?
Nên lựa chọn đầu tư hay đầu cơ?[
Sẽ không có được câu trả lời chính xác cho câu hỏi này. Lựa chọn phương thức nào còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: số vốn, phân tích thị trường sự phán đoán của bạn. Đã có rất nhiều nhà đầu cơ giàu lên một cách nhanh chóng bằng sự linh hoạt và khả năng nắm bắt cơ hội trên thị trường và bên cạnh đó cũng có rất nhiều nhà đầu tư thất bại với chiến lược này. Bởi vì đầu cơ là dành cho các nhà đầu tư có nguồn vốn lớn, đủ sức tích trữ hàng hóa để tạo sự khan hiếm nhằm mục đích thao túng thị trường. Trong đầu cơ thì “lợi nhuận lớn luôn song hành cùng với rủi ro cao”.
Phương pháp đầu tư sẽ phù hợp với phần lớn những người ưa thích khẩu vị rủi ro thấp, số vốn phù hợp và kế hoạch lâu dài. Nhà đầu tư cũng hoàn toàn có thể tự học, tìm hiểu, lắng nghe từ các chuyên gia phân tích thị trường và từ đó đưa ra quyết định mình sẽ đầu tư như thế nào.
Một số bí kíp đầu cơ thành công trên thị trường
Đầu cơ chứng khoán có thể được xem là một ngách nhỏ của đầu cơ mà trong đó cổ phiếu cụ thể là những mã chứng khoán là đối tượng chịu tác động. Những nhà đầu cơ sẽ tận dụng được tính tự phát của thị trường chứng khoán nhằm mục đích thu về mức lợi nhuận nhanh chóng.
Bằng cách tạo sức ép lên quan hệ cung cầu thì các nhà đầu cơ có thể đẩy cổ phiếu trên thị trường vào tay một số người. Khi đó, do sự khan hiếm cổ phiếu nên giá của chúng sẽ tăng lên.
Vậy để có thể thu được mức lợi nhuận cho bản thân thì nhà đầu cơ chứng khoán cần phải thành thạo một số chiến thuật sau đây:
Mua trước bán sau
Đây là một chiến thuật khá phổ biến được nhiều nhà đầu cơ lâu năm sử dụng thường xuyên. Giả sử bạn đang sở hữu một lượng tiền mặt và cổ phiếu trong tài khoản, nhưng cổ phiếu đó lại đang trên đà giảm giá. Bạn dự đoán được trong phiên giao dịch sau giá của cổ phiếu này sẽ tăng, vì thế bạn quyết định giữ lại số cổ phiếu đang giảm và mua thêm một số lượng cổ phiếu nữa bằng với lượng cổ phiếu bạn đang nắm giữ.
Trước khi phiên giao dịch ngày mai kết thúc thì bạn bán đi số cổ phiếu bạn vừa mua. Khi đó bạn vẫn có thể nắm giữ được lượng cổ phiếu gốc đồng thời còn có thêm được phần chênh lệch giá của 2 ngày này.
Lướt phiên giao dịch
Tương tự như chiến thuật mua trước bán sau thì khi thị trường đang trong giai đoạn tích lũy và giá cổ phiếu có giao động nhỏ. Bạn có thể nắm bắt thời cơ để mua vào giá thấp và bán ra giá cao.
Bán khống
Bán khống có thể được hiểu là một loại cổ phiếu đang có xu hướng giảm giá dần. Thay vì bán đi số lượng cổ phiếu đó thì bạn sẽ móc nối với một vài người khác đang sở hữu cổ phiếu này và bán đi số lượng cổ phiếu của họ với mức giá đã giảm.
Kết luận
Trong thị trường chứng khoán, hành vi đầu cơ chứng khoán diễn ra khá phổ biến và với nhiều hình thức khác nhau gây ảnh hưởng đến thị trường. Nhà đầu tư cần phân biệt rõ đầu cơ là gì, đặc điểm và rủi ro của đầu cơ để tránh những sai lầm không đáng có. Hy vọng những chia sẻ trên đây Mytrade sẽ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về đầu cơ và những quy định hiện nay.
Mytrade - nền tảng giao dịch và đầu tư chứng khoán uy tín
Để thuận tiện và dễ dàng quản lý danh mục đầu tư trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư có thể mở tài khoản giao dịch miễn phí và tham gia đầu tư qua App Mytrade (đã có mặt trên hệ điều hành Android và IOS) hoặc website https://mytrade.vn/. Cùng với sự minh bạch, an toàn và đồng hành suốt quá trình cùng nhà đầu tư của Mytrade, việc đầu tư của bạn sẽ được thực hiện nhanh chóng lại mang lại hiệu quả cao. Tải app ngay hôm nay!
Nếu nhà đầu tư còn thắc mắc nào về đầu cơ hoặc cần hỗ trợ thực hiện quá trình giao dịch hãy liên hệ ngay đến HOTLINE Mytrade 1900966935 – 0983.668.883 để được giải đáp vấn đề nhanh nhất.
