GDP được xem là một trong những chỉ số quan trọng nhằm đánh giá nền kinh tế ở một thời điểm nhất định, để đo lường được mức độ phát triển của một khu vực nào đó. Vậy cụ thể GDP là gì, cách tính GDP như thế nào cho chính xác? Mời bạn hãy cùng Mytrade theo dõi bài viết dưới đây để có thể nhanh chóng tính toán được đúng GDP nhé!
GDP là gì?
GDP là gì?
GDP chính là một chỉ số quan trọng ở trong việc đánh giá tổng quan về sự tăng trưởng của nền kinh tế ở một quốc gia và tại thời điểm nhất định. Chỉ số này thường được sử dụng rộng rãi ở trong lĩnh vực kinh tế tài chính.
GDP (Gross Domestic Product) là tổng sản phẩm nội địa hay tổng sản phẩm quốc nội. Đây chính là một chỉ số để đo lường về tổng giá trị thị trường của những hàng hóa và dịch vụ cung cấp cuối cùng được sản xuất ra ở trong phạm vi của một quốc gia hay một thời điểm nhất định.
Giá trị thị trường của những hàng hóa và dịch vụ biểu thị về số tiền mà người tiêu dùng có thể chi trả hay chỉ số này phản ánh được chính xác về giá trị của những loại hàng hóa và dịch vụ này.
Nói đơn giản hơn thì GDP chỉ thể hiện được giá trị cuối cùng của những loại hàng hóa và dịch vụ mà không kể đến quá trình. Thông thường thì chỉ số được tính dựa theo lãnh thổ kinh tế như hình thức kinh doanh (cá nhân, gia đình, tổ chức..), đơn vị hoạt động sản xuất kinh doanh,...
Ý Nghĩa Của Chỉ Số GDP
Chỉ số GDP có ý nghĩa quan trọng đối với một quốc gia:
- GDP đánh giá về tốc độ tăng trưởng của một quốc gia, cho thấy được sự biến động về giá cả thị trường của sản phẩm hay dịch vụ theo thời gian.
- Nếu như chỉ số suy giảm sẽ gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế như lạm phát, thất nghiệp, đồng tiền mất giá,... Điều này sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như đời sống của người dân.
- Ngoài ra, GDP bình quân đầu người sẽ cho biết được mức thu nhập tương đối cũng như chất lượng sống của người dân tại mỗi quốc gia.
Mỗi một chỉ số khác nhau đều sẽ có ý nghĩa, biểu thị cho từng chức năng riêng và nó cũng không bao quát được toàn bộ nền kinh tế.
Phân loại GDP
Phân loại GDP
GDP hàng hóa
GDP là giá trị của tất cả những loại hàng hóa hoặc tất cả các loại dịch vụ được tính ở trên 1 vùng lãnh thổ dựa theo một khoảng thời gian xác định nào đó.
Với mỗi loại hàng hóa, dịch vụ thì chỉ số GDP sẽ được tính ở trong khoảng thời gian đối với các mốc 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng hoặc 1 năm. Tức là tính theo các quý ở trong năm tùy thuộc từng lĩnh vực.
Giá trị của GDP thì sẽ được áp dụng chung đối với hàng hóa, sản phẩm và dịch vụ của những ngành nghề cho doanh nghiệp trong nước hay nước ngoài.
GDP đầu người
GDP sẽ được chia thành GDP bình quân đầu người và được nhắc đến nhiều nhất ở trong lĩnh vực này. GDP bình quân đầu người chính là phản ánh về mức thu nhập, mức sống của người dân ở trong 1 khu vực, lãnh thổ, quốc gia. Mức GDP bình quân đầu người này cũng chỉ ở khoảng tương đối chứ không thể chính xác tuyệt đối.
Thời gian tính GDP bình quân đầu người sẽ được xác định theo 1 năm tức là 365 ngày. Mặc dù thống kê chỉ mang tính chất tương đối, tuy nhiên đây là chỉ tiêu rất quan trọng đối với tất cả những quốc gia ở trong nền kinh tế. Chỉ số GDP cao thì sẽ tỉ lệ thuận với mức thu nhập cũng như đời sống của người dân ở quốc gia đó.
Tuy nhiên, có một số những quốc gia mà có chỉ số GDP cao nhưng chưa chắc đã là một quốc gia có mức sống cao nhất.
Hạn chế của chỉ số GDP
Mặc dù GDP được sử dụng rộng rãi ở trong kinh tế, giá trị của nó đang là vấn đề có thể gây tranh cãi sau:
- Kết quả tính GDP theo những phương thức khác nhau làm cho người ta bối rối đối với sự không đồng nhất, đặc biệt là khi thực hiện so sánh xuyên quốc gia.
- GDP giống như một chỉ số về quy mô của nền kinh tế, nhưng nó lại không chuẩn xác trong đánh giá mức sống.
- GDP sẽ không tính đến kinh tế ngầm và kinh tế phi tiền tệ (như kinh tế trao đổi, các công việc tình nguyện, chăm sóc trẻ em miễn phí do các ông bố mẹ không làm việc đảm nhiệm hay sản xuất hàng hóa tại gia đình, giá trị thời gian nghỉ ngơi cũng như ô nhiễm môi trường). Vì vậy, ở các nước mà hoạt động kinh doanh thực thi một cách không chính thức chiếm phần lớn thì số liệu của GDP cũng sẽ kém chính xác.
- GDP không tính đến tính hài hòa trong sự phát triển. Ví dụ như một nước có thể sẽ có tốc độ tăng trưởng GDP cao bởi vì khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.
- GDP cũng tính cả những công việc không đem lại lợi ích ròng và không tính đến các hiệu ứng tiêu cực. Ví dụ, một xí nghiệp làm gia tăng GDP nhưng lại gây ô nhiễm một con sông thì người ta cần phải đầu tư để cải tạo lại môi trường. Việc này cũng đã làm tăng GDP.
- GDP cũng không cho ta được sự phản ánh trung thực trong phân chia lợi ích của phạm vi đất nước. Có thể sẽ có những nhóm người không thu được lợi ích gì đến từ lợi ích kinh tế chung. GDP cao có thể chính là kết quả của một số người giàu mang lại cho nền kinh tế trong khi phần đông dân chúng sống ở dưới mức nghèo khổ.
>> Xem thêm: GNP là gì? Vai trò, phân loại và cách tính GNP
Công thức tính GDP
Công thức tính GDP
Có ba cách khác nhau để có thể tính toán GDP của một quốc gia. Về mặt lý thuyết thì tất cả những cách này đều sẽ cho ra kết quả như nhau.
- Tính theo chi tiêu: chính là giá trị của tất cả các hàng hóa dịch vụ được mua ở trong nước cộng với hoạt động xuất khẩu ròng của một quốc gia này sang các quốc gia khác.
- Tính theo thu nhập: chính là thu nhập của tất cả những cá nhân và doanh nghiệp ở trong một nước.
- Tính theo sản xuất: chính là giá trị thị trường của những sản phẩm dịch vụ được sản xuất ở trong nước.
Tính GDP dựa theo phương pháp chi tiêu (tính tổng số chi tiêu)
GDP của một quốc gia được tính bằng cách lấy tổng số tiền của các hộ gia đình ở trong quốc gia đó sử dụng cho mua sắm và sử dụng dịch vụ. Ta có được công thức sau:
GDP = tiêu dùng + đầu tư + hoạt động chi tiêu của chính phủ + (xuất khẩu – nhập khẩu)
Trong đó:
- Tiêu dùng: chiếm giá trị lớn nhất ở trong GDP, là bất kỳ thứ gì mà một hộ gia đình sẽ mua sắm như thực phẩm, quần áo cũng như tiền thuê nhà hay tiền sửa xe,…
- Đầu tư: mua sắm thiết bị hay vật liệu mới cho một doanh nghiệp. Ví dụ như một doanh nghiệp mua máy tính mới dành cho nhân viên hay các hộ gia đình mua tài sản như đất đai.
- Chi tiêu chính phủ: tổng những khoản chi mà chính phủ đã chi tiền vào đó như bất kỳ một sản phẩm vật chất mà mà chính phủ đã mua (xe cứu hỏa, tàu hỏa hay khoản tiền lương của nhân viên chính phủ).
Tính GDP dựa theo phương pháp chi phí (tính theo phần thu nhập)
GDP được tính dựa theo công thức:
GDP = Tiền lương của người lao động + tổng số thặng dư hoạt động + tổng số thu nhập hỗn hợp + (thuế – trợ cấp cho sản xuất và nhập khẩu)
Tiền lương của người lao động chính là toàn bộ những khoản tiền cần trả cho người lao động. Số tiền này cũng sẽ bao gồm các khoản thanh toán cho phúc lợi như an sinh xã hội.
Tổng thặng dư hoạt động: về cơ bản chính là lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ được tổng hợp lại. Hầu hết thì các doanh nghiệp lớn có nhiều nhân viên cũng sẽ được tính trong khoản này.
Tổng thu nhập hỗn hợp chính là lợi nhuận của các doanh nghiệp nhỏ lẻ hay cửa hàng kinh doanh nhỏ,..
Tính GDP dự theo phương pháp sản xuất
GDP sẽ được tính dựa theo công thức sau
GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
GDP = Giá trị sản xuất – chi phí cho trung gian + thuế nhập khẩu
Giá trị tăng thêm của mỗi ngành kinh tế có thể là: Tiền công, thu nhập của những người sản xuất, bảo hiểm, thuế sản xuất hay khấu hao tài sản cố định, giá trị thặng dư, những thu nhập khác…
Cách để tính GDP thực tế và tính GDP danh nghĩa
GDP thực tế và tính GDP danh nghĩa có mối liên hệ mật thiết với nhau. Để tính được GDP thực tế thì bạn cần phải tính được GDP danh nghĩa trước. Cụ thể thì công thức tính GDP thực tế như sau:
GDP thực tế = GDP danh nghĩa / Hệ số giảm phát GDP
Giả sử, nếu như nền kinh tế tăng 1% so với năm trước thì ta cũng sẽ có được hệ số giảm phát GDP là 1+1% = 1.01. Tiếp theo, nếu cho chỉ số GDP danh nghĩa là $1.000.000, thì GDP thực tế cũng được tính như sau:
GDP thực tế = $1.000.000 : 1.01 = $990.099
Khi chỉ số GDP danh nghĩa cao hơn với GDP thực tế thì tình trạng lạm phát cũng sẽ xảy ra. Còn khi GDP thực tế cao hơn với GDP danh nghĩa thì tình trạng giảm phát cũng sẽ xảy ra đối với nền kinh tế.
Yếu tố gây ảnh hưởng đến chỉ số GDP
Yếu tố gây ảnh hưởng đến chỉ số GDP
GDP chịu ảnh hưởng của rất nhiều các yếu tố khác nhau trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Tuy nhiên có 3 yếu tố gây ảnh hưởng cụ thể đến thước đo tăng trưởng kinh tế GDP. Cụ thể:
Dân số
Dân số chính là nguồn cung cấp lao động cho xã hội để có thể tạo ra được của cải vật chất và tinh thần. Tuy nhiên thì cùng lúc đó là đối tượng tiêu thụ những hàng hóa, loại hình dịch vụ do chính con người tạo ra. Do vậy, dân số và GDP cũng có mối quan hệ tương tác và không thể tách rời. Dân số chính là một yếu tố giúp cho bạn dễ dàng tính toán được GDP bình quân đầu người của một quốc gia ở một thời điểm cụ thể.
FDI
FDI (viết tắt của cụm từ Foreign Direct Investment) chính là chỉ số đầu tư trực tiếp nước ngoài, một hình thức đầu tư dài hạn của các cá nhân hoặc tổ chức nước này vào trong nước khác bằng cách xây dựng nhà xưởng sản xuất, cơ sở kinh doanh. Đây cũng là một nhân tố cần thiết ở trong quá trình tạo ra sản phẩm bởi FDI sẽ gồm có tiền bạc, vật chất, phương tiện sản xuất cũng như cơ sở hạ tầng và các hoạt động xã hội ảnh hưởng. Như vậy FDI sẽ có được những mặt tác động đến hoạt động tính toán tốc độ tăng trưởng GDP.
Lạm phát
Lạm phát chính là sự tăng mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian một cách liên tục và sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đấy. Đây cũng là một thông số được quan tâm nhiều trong ngành nghề kinh tế.
Quá trình kinh tế của một quốc gia sẽ mong muốn tăng trưởng ở cấp độ cao thì cần phải chấp thuận lạm phát cùng với một cấp độ cụ thể. Thế nhưng, khi lạm phát gia tăng cao quá mức cho phép, nó sẽ gây nên sự ngộ nhận cho sự phát triển GDP và dẫn đến tình trạng khủng hoảng kinh tế. Có rất nhiều lý do sẽ dẫn đến tình trạng lạm phát và nhà nước luôn cần phải có những chính sách nhằm kiểm soát được tình trạng lạm phát.
Phân biệt chỉ số GDP và GNP
GDP và GNP đều là hai khái niệm thuộc trong kinh tế vĩ mô, được sử dụng để đánh giá về tốc độ phát triển kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, cần phải phân biệt rõ được hai khái niệm này để tránh nhầm lẫn.
Giống nhau
Hai chỉ số này đều sẽ được sử dụng ở trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô để đánh giá về sự phát triển kinh tế của một quốc gia. Chúng đều là những con số cuối cùng của một quốc gia/năm và được xác định bằng công thức cụ thể.
Khác nhau
GDP chính là chỉ số của tổng sản phẩm quốc nội (trong nước) còn GNP chính là chỉ số phản ánh về tổng sản phẩm quốc dân (trong nước và ngoài nước).
Chỉ số GDP chính là toàn bộ giá trị được những thành phần kinh tế hoạt động ở trong lãnh thổ của quốc gia đó tạo nên ở trong khoảng thời gian 1 năm còn GNP chính là toàn bộ giá trị mà được công dân mang quốc tịch nước đó sản xuất ra ở trong thời gian 1 năm. Công dân quốc gia đó có thể tạo ra được các giá trị ở cả trong và ngoài lãnh thổ của quốc gia đó.
Một số vấn đề liên quan đến chỉ số GDP
Một số vấn đề liên quan đến chỉ số GDP
GDP bình quân đầu người là gì?
Thu nhập bình quân đầu người hay còn được gọi là tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người. Đơn giản đây chính là tổng chi tiêu thống kê kinh tế phản ánh về giá trị mới của hàng hóa và dịch vụ tính bình quân ở trên đầu người trong một khoảng thời gian nhất định.
Thu nhập bình quân đầu người thì sẽ được tính bằng tổng sản phẩm ở trên địa bàn chia cho tổng số dân số trung bình.
GDP danh nghĩa là gì?
GDP (còn gọi là Nominal Gross Domestic Product) chính là tổng sản phẩm quốc nội GDP được tính theo giá trị của thị trường hiện tại.
GDP danh nghĩa sẽ bao gồm những thay đổi về giá do tình trạng lạm phát, phản ánh về tốc độ tăng giảm giá của một nền kinh tế. Chỉ số danh nghĩa sẽ khác với chỉ số thực ở chỗ đó là tất cả những thay đổi về giá do tình trạng lạm phát đều phản ánh về tốc độ tăng giá của một nền kinh tế.
GDP thực tế là gì?
GDP thực tế hay còn gọi là GDP thực, viết tắt của cụm từ từ Real Gross Domestic Product hay Real GDP.
Đây chính là chỉ số đo lường tổng sản phẩm quốc nội đã được điều chỉnh bởi lạm phát. Đơn giản thì chỉ số thực tế thể hiện về giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được điều chỉnh theo ảnh hưởng lạm phát của một nền kinh tế ở trong một năm nhất định.
GDP xanh là gì?
GDP xanh (Green GDP) chính là một phần GDP còn lại sau khi mà đã được khấu trừ một phần chi phí cần thiết sử dụng để phục hồi môi trường do hậu quả của hoạt động tái sản xuất gây ra.
GDP tăng trưởng âm là gì?
GDP tăng trưởng âm chính là quá trình suy giảm của tổng sản phẩm quốc nội trong một khoảng thời gian nhất định, thông thường là vài tháng. Đây cũng là khái niệm chỉ về sự thu hẹp doanh thu của doanh nghiệp, dẫn tới sự thu hẹp của nền kinh tế một quốc gia.
Tuy GDP tăng trưởng âm không phải là một vấn đề quá nghiêm trọng như là tình trạng suy thoái nhưng cũng gây ảnh hưởng đến tỷ lệ thất nghiệp. Đồng thời nền kinh tế có mức GDP tăng trưởng âm cũng được đánh giá là nền kinh tế có mức tiềm năng thấp.
Hàng hóa hay dịch vụ nào thì được tính vào GDP?
- Hàng hóa và dịch vụ được tính vào GDP cần phải là những “sản phẩm cuối cùng”. Tức là loại hàng hóa dịch vụ đó không được sử dụng để sản xuất ra bất kỳ một loại sản phẩm nào khác nữa. Mà cần phải được bán cho người tiêu dùng cuối cùng để tạo ra được doanh thu.
- Loại hàng hóa, dịch vụ đó cần phải được sản xuất ở trong phạm vi của một quốc gia. Sản phẩm được tạo ra ở quốc gia nào thì nó sẽ được tính vào GDP của quốc gia đó.
- Hàng hóa tính vào GDP phải là loại hàng hóa hợp pháp, đóng thuế đầy đủ và không phải hàng lậu, hàng không có nguồn gốc rõ ràng, không khai báo.
- Các loại hàng hóa được sản xuất và tiêu thụ tại nhà, không mang lại kinh doanh trên thị trường thì đều sẽ không được tính vào GDP
GDP về bình quân đầu người của Việt Nam là bao nhiêu?
GDP quý 3/2022 đang ước tính tăng khá cao ở mức 13.67% khi so với cùng kỳ năm trước, bình quân thì chỉ số GDP 9 tháng đầu năm tăng 8.83% đây chính là mức tăng cao nhất của 9 tháng kể từ năm 2011 đến nay. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân của quý 3/2022 tăng 3.32% so với quý 3/2021. Bình quân 9 tháng năm nay thì CPI tăng 2.73% so với cùng kỳ năm trước, tình trạng lạm phát cơ bản tăng 1.88%.
Trong mức tăng chung của toàn nền kinh tế thì khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,99%, đóng góp 4,04% và khu vực công nghiệp, xây dựng tăng 9,44%, đóng góp 41,79%, khu vực dịch vụ cũng tăng 10,57%, đóng góp 54,17%.
Kết luận
Nhờ vào chỉ số GDP mà mọi người có thể đánh giá được nền kinh tế của một nước. Cũng nhờ đó mà sẽ có kế hoạch điều chỉnh hay đưa ra được các chiến lược đầu tư phù hợp. Hy vọng bài viết trên, Mytrade đã cung cấp một cách đầy đủ những kiến thức về GDP là gì, cách tính chỉ số GDP, ý nghĩa và những yếu tố có thể ảnh hưởng đến GDP của một nước.
Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về chỉ số GDP hoặc muốn hỗ trợ tham gia giao dịch đầu tư trên thị trường chứng khoán thì hãy liên hệ ngay đến Mytrade qua HOTLINE 1900966935 – 0983.668.883 để được giải đáp một cách nhanh nhất. Hoặc tải app MyTrade ngay hôm nay để có thể trải nghiệm được nền tảng đầu tư chứng khoán mới tại:
– Apple Store: https://apps.apple.com/us/app/mytrade-đầu-tư-cho-mọi-người/id1610468053
– Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=vn.ftv.mytrade
