Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động phát hành, mua bán và giao dịch chứng khoán. Dựa theo thời hạn luân chuyển có vốn sẽ có 2 loại chính của thị trường chứng khoán đó chính là thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp. Đây đều là các khái niệm căn bản nhất khi bắt đầu tìm hiểu và nghiên cứu về thị trường chứng khoán mà bất kỳ một nhà đầu tư nào muốn tham gia vào thị trường này cũng cần nắm vững. Trong bài viết này hãy cùng Mytrade tìm hiểu tổng quan về thị trường chứng khoán thứ cấp là gì? và mối liên hệ giữa thị trường sơ cấp và thứ cấp như thế nào?
Thị trường chứng khoán thứ cấp là gì?
Thị trường chứng khoán thứ cấp là gì?
Thị trường chứng khoán thứ cấp (còn gọi là secondary market) là nơi giao dịch những chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Cách đầu tư chứng khoán trên thị trường thứ cấp chính là giao dịch, mua bán liên tục giữa những nhà đầu tư với nhau (thay vì việc chỉ được mua/bán một lần duy nhất giữa các nhà đầu tư cùng với đơn vị phát hành trên thị trường sơ cấp) mà không cần đến sự tham gia của đơn vị phát hành. Nhà đầu tư có thể giao dịch mua chứng khoán nhằm mục đích cất giữ tài sản, tạo ra một khoản thu nhập cố định hàng năm (thông qua cổ tức hay trái tức…) hoặc kiếm lợi nhuận từ phần chênh lệch giá mua - bán.
Thị trường thứ cấp chính là một bộ phận quan trọng của thị trường chứng khoán và gắn bó chặt chẽ với thị trường sơ cấp. Thị trường thứ cấp sẽ giúp đảm bảo tính thanh khoản của những loại chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp khi mà nhà đầu tư muốn chuyển đổi chúng thành tiền mặt.
Với nhà đầu tư thì việc giao dịch trên thị trường thứ cấp phản ánh được nguyên tắc cạnh tranh tự do bởi giá chứng khoán khi đó sẽ do cung và cầu trên thị trường quyết định.
Đặc điểm của thị trường chứng khoán thứ cấp
- Thị trường luôn có tính chất cạnh tranh hoàn hảo
Việc giao dịch mua bán chứng khoán được thực hiện chủ yếu thông qua cạnh tranh. Giá của chứng khoán hình thành dựa trên cơ sở cung cầu và không một người hoặc một tổ chức nào có quyền áp đặt hay định giá độc đoán theo ý mình được.
Thông tin trên thị trường sẽ đều được công bố kịp thời và công khai đến mọi thành viên trên thị trường và công chúng.
- Thị trường có tính liên tục
Thị trường thứ cấp là một thị trường có tính liên tục bởi thị trường này tạo ra những cơ hội cho các nhà đầu tư giao dịch mua bán chứng khoán một cách thường xuyên. Bao gồm những chứng khoán đã được niêm yết giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán hay những chứng khoán chưa được niêm yết được, đang giao dịch trên thị trường phi tập trung (Over The Counter market market - OTC market).
Tại thị trường này thì những giao dịch được thực hiện theo các thủ tục và nguyên tắc xác định nhằm đảm bảo một khối lượng lớn những giao dịch có thể sẽ được giải quyết một cách nhanh chóng.
Khối lượng và tần suất giao dịch lớn hơn gấp nhiều lần đối với thị trường chứng khoán sơ cấp
Sau khi chứng khoán được phát hành thường sẽ được mua đi bán lại nhiều lần tại thị trường chứng khoán thứ cấp, đặc biệt là đối với cổ phiếu.
Hoạt động chủ yếu trên thị trường chứng khoán thứ cấp là những nhà đầu tư thực hiện chuyển giao quyền sở hữu và tiền mặt cho nhau.
>> Tham khảo: Thao túng thị trường chứng khoán là gì? Bị xử phạt như thế nào
Cấu trúc của thị trường chứng khoán thứ cấp
Cấu trúc của thị trường chứng khoán thứ cấp
Dựa theo tiêu chuẩn nhất định có thể chia thị trường chứng khoán thứ cấp thành những loại thị trường khác nhau. Có một vài cách phân chia chủ yếu sau đây thường được dùng:
- Theo tính chất tổ chức của thị trường thì có thể chia thành thị trường chứng khoán phi tập trung và thị trường chứng khoán tập trung.
Thị trường chứng khoán tập trung chính là nơi việc giao dịch mua bán những loại chứng khoán niêm yết được tổ chức một cách chặt chẽ. Hình thái điển hình của thị trường này là Sở Giao dịch chứng khoán (còn gọi là Stock exchange). Thông thường chỉ có chứng khoán của những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có uy tín mới có đủ tiêu chuẩn niêm yết để được giao dịch mua bán trên thị trường này. Hoạt động giao dịch chủ yếu được thực hiện theo phương thức khớp lệnh tập trung.
Thị trường chứng khoán phi tập trung là thị trường giao dịch những chứng khoán chưa niêm yết được những công ty chứng khoán thực hiện qua mạng trực tuyến.
- Theo loại hàng hóa giao dịch trên thị trường thì có thể chia thành thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu. Ngoài ra, tại một số quốc gia có thị trường chứng khoán phát triển ở mức độ cao còn có cả thị trường chứng khoán phái sinh.
Mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp
Mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp
Sự liên kết chặt chẽ của 2 loại thị trường
Thị trường chứng khoán sơ cấp giữ một vị trí quan trọng trong việc sự vận hành của thị trường. Đây cũng chính là tiền đề cho sự tồn tại và phát triển của thị trường thứ cấp. Bởi tại đó cung cấp chứng khoán như một dạng hàng hóa cho thị trường thứ cấp hoạt động.
Như vậy, nếu như không có thị trường sơ cấp thì cũng sẽ không có thị trường thứ cấp.
Cũng giữ một vị trí quan trọng không kém trong việc vận hành của thị trường thì thị trường chứng khoán thứ cấp chính là động lực và điều kiện để cho thị trường cơ sở có thể phát triển.
Vậy nên, cả 2 loại thị trường này đều không thể hoạt động nếu như thiếu nhau. Mối liên kết chặt chẽ này đã được thể hiện qua những điều sau:
- Thị trường thứ cấp làm gia tăng sự ưa chuộng của những nhà đầu tư đối với chứng khoán và giúp họ giảm thiểu rủi ro. Những nhà đầu tư có thể dễ dàng sàng lọc, lựa chọn hay thay đổi các danh mục đầu tư. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp cũng sẽ giảm được chi phí huy động và sử dụng vốn và làm gia tăng hiệu quả quản lý doanh nghiệp.
- Thị trường thứ cấp được xem là thị trường để định giá các doanh nghiệp. Điều này giúp xác định giá cả chứng khoán dựa trên giá trị của doanh nghiệp trên thị trường sơ cấp.
- Từ việc xác định giá thì thị trường thứ cấp cung cấp danh mục về chi phí vốn với mức độ rủi ro khác nhau. Điều đó tạo cơ sở tham chiếu cho những nhà phát hành, nhà đầu tư giao dịch trên thị trường chứng khoán cơ sở.
Phân biệt thị trường sơ cấp và thị trường thức cấp
- Định nghĩa:
Thị trường sơ cấp là thị trường mà ở đó chứng khoán sẽ được tạo ra cho các nhà đầu tư lần đầu.
Thị trường thứ cấp là nơi hoạt động mua, bán cổ phiếu đã được phát hành giữa các nhà đầu tư.
- Mối quan hệ đối với chính phủ và doanh nghiệp:
Thị trường sơ cấp: Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu thì chính phủ can thiệp vào quá trình này.
Thị trường thứ cấp: Không có bất kỳ sự can thiệp nào của doanh nghiệp hay chính phủ.
- Thị trường:
Thị trường sơ cấp là một thị trường phát hành mới.
Thị trường thứ cấp lại là thị trường hậu mãi.
- Chủ thể giao dịch:
Thị trường sơ cấp việc thì việc mua và bán cổ phần sẽ diễn ra giữa nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Thị trường thứ cấp thì giao dịch chỉ có diễn ra giữa các nhà đầu tư.
- Cung cấp tài chính:
Thị trường sơ cấp cung cấp tài chính cho những doanh nghiệp muốn mở rộng cũng như tăng trưởng.
Thị trường thứ cấp thì sẽ không cung cấp tài chính cho các doanh nghiệp.
- Chủ thể tham gia vào hoạt động của quá trình trung gian:
Thị trường sơ cấp thì chủ thể tham gia vào quá trình trung gian chính là người bảo lãnh phát hành.
Thị trường thứ cấp thì chủ thể tham gia vào quá trình trung gian chính là những nhà môi giới.
- Biến động giá cả:
Giá tại thị trường sơ cấp sẽ không dao động, tức là giá cố định.
Giá cả ở thị trường thứ cấp sẽ biến động nhiều bởi quan hệ cung – cầu.
- Sản phẩm trên thị trường
Những sản phẩm trên thị trường sơ cấp bị hạn chế, tức là chúng bao gồm FPO và IPO.
Cổ phiếu, chứng quyền, những sản phẩm phái sinh, giấy ghi nợ,... là các loại sản phẩm được cung cấp trên thị trường thứ cấp.
- Giao dịch:
Trên thị trường sơ cấp thì quá trình mua hàng diễn ra trực tiếp.
Trên thị trường thứ cấp thì doanh nghiệp phát hành cổ phiếu sẽ không tham gia vào trong quá trình mua.
- Tần suất mua bán
Thị trường sơ cấp thì tần suất mua và bán sẽ bị hạn chế, tức là nhà đầu tư chỉ có thể đầu tư một lần vào thị trường.
Thị trường thứ cấp thì tần suất mua và bán sẽ khá cao, tức là nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch nhiều lần tùy thích.
- Chủ thể hưởng lợi
Người hưởng lợi trên thị trường sơ cấp chính là doanh nghiệp còn trên thị trường thứ cấp là các nhà đầu tư.
- Tổ chức thị trường
Tại thị trường sơ cấp sẽ không có tổ chức còn thị trường thứ cấp lại được thiết lập có tổ chức.
- Quy tắc
Thị trường sơ cấp: các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu, giấy ghi nợ cần phải tuân thủ theo tất cả các quy định.
Thị trường thứ cấp thì các nhà đầu tư trên thị trường cần tuân theo những quy tắc đã được cung cấp bởi sở giao dịch chứng khoán và chính phủ.
- Nhược điểm:
Nhược điểm lớn nhất của thị trường sơ cấp chính là tốn rất nhiều thời gian và chi phí. Đối với thị trường thứ cấp sẽ là các nhà đầu tư có thể bị thua lỗ lớn bởi những biến động giá.
>> Tham khảo: Cổ phiếu ưu đãi là gì? So sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi
Thực trạng về thị trường chứng khoán thứ cấp ở Việt Nam
Thực trạng về thị trường chứng khoán thứ cấp ở Việt Nam
Tại Việt Nam thì thị trường sơ cấp còn là một điều xa lạ đối với nhiều nhà đầu tư. Vì vậy thị trường này hoạt động ít sôi nổi và những người tham gia chủ yếu là các nhà quản lý.
Ngược lại thì thị trường chứng khoán thứ cấp thu hút được một lượng lớn những nhà đầu tư thực hiện giao dịch trên thị trường. Đặc biệt là trong năm 2020 và 2021 đã có một lượng lớn tiền nhàn rỗi đổ vào thị trường chứng khoán, nơi mà nhà đầu tư có thể kiếm được mức lợi nhuận hấp dẫn. Những năm gần đây, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Các nhà đầu tư F0 mở tài khoản giao dịch trong năm 2021 lên tới 956,081 tài khoản. Con số này đã giúp nâng lũy kế số tài khoản của chứng khoán trong nước lên đến 3,68 triệu đơn vị. Đây chính là một tín hiệu tốt đối với thị trường chứng khoán Việt Nam.
Kết luận
Trên đây là những chia sẻ của Mytrade về kiến thức cơ bản và sơ lược nhất của thị trường chứng khoán. Thực tế thì không phải tất cả những hoạt động diễn ra trên thị trường đều sẽ ảnh hưởng đến các nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, muốn biết cách đầu tư chứng khoán như một chuyên gia thì việc nắm vững được cấu trúc của thị trường hay cách thức thị trường vận hành là điều cần thiết.
Mytrade - nền tảng giao dịch và đầu tư chứng khoán uy tín tại thị trường Việt Nam
Nền tảng giao dịch và đầu tư chứng khoán Mytrade luôn cố gắng hết mình để chứng tỏ được uy tín trên thị trường Việt Nam. Với mục tiêu cung cấp đến khách hàng dịch vụ với chất lượng tốt nhất, Mytrade luôn cố gắng thấu hiểu được mọi nhu cầu của khách hàng để đưa ra những giải pháp phù hợp và đạt hiệu quả tối ưu. Sự hài lòng và quyền lợi của khách hàng chính là hai giá trị cốt lõi luôn được Mytrade đặt lên hàng đầu. Tải app đầu tư Mytrade để trải nghiệm ngay hôm nay.
Nếu bạn còn thắc mắc nào về thị trường chứng khoán thứ cấp hay cần biết thêm thông tin hãy liên hệ ngay đến Mytrade qua HOTLINE 1900966935 – 0983.668.883 để được giải đáp nhanh nhất.
