Đáo hạn phái sinh là thuật ngữ chuyên dụng trong thị trường chứng khoán phái sinh. Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, chứng khoán phái sinh sẽ có ngày đến hạn – đây là thời điểm mà nhà đầu tư dù muốn hay không đều phải “kết toán” những chứng khoán mà mình đang nắm giữ. Vậy đáo hạn phái sinh là gì và đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng đến thị trường không? Hãy cùng Mytrade tìm hiểu ngay ở bài viết sau đây!
Đáo hạn phái sinh là gì?
Đáo hạn phái sinh là gì?
Đáo hạn phái sinh (còn gọi là Expiration date) là ngày hiệu lực cuối cùng của những hợp đồng phái sinh (bao gồm hợp đồng Tương lai hoặc hợp đồng Quyền chọn). Trước hoặc trong ngày đáo hạn, nhà đầu tư phải quyết định được họ sẽ làm gì với vị thế của mình.
Trước khi tiến hành đáo hạn một quyền chọn, người nắm giữ hợp đồng có thể chọn thực hiện quyền đóng vị thế ghi nhận lãi lỗ hoặc sẽ để nguyên 1 hợp đồng vô giá trị đáo hạn.
Ngày đáo hạn phái sinh sẽ phụ thuộc vào loại công cụ phái sinh đang được sử dụng để giao dịch nên sẽ có sự khác nhau.
Thông thường sẽ có 2 loại quyền chọn đáo hạn phái sinh đó là quyền chọn bán và quyền chọn mua. Trong đó, quyền chọn mua cho phép người nắm giữ quyền nhưng không bắt buộc và thường tiến hành mua cổ phiếu tại mức giá thực hiện vào ngày đáo hạn phái sinh. Quyền chọn bán thì cho phép người nắm giữ quyền và cũng không bắt buộc, thường bán cổ phiếu ở mức giá thực hiện vào ngày đáo hạn.
Phiên đáo hạn phái sinh là ngày nào?
Nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường giao dịch cần lưu ý chọn hợp đồng có tháng đáo hạn phù hợp. Bởi ở thị trường chứng khoán mỗi hợp đồng tương lai đều nêu cụ thể ngày đáo hạn. Vào ngày đáo hạn đó, những giao dịch của hợp đồng sẽ ngừng lại và chuyển toàn bộ thành tiền mặt.
Ngày đáo hạn được quy định là thứ Năm lần thứ 3 của tháng đáo hạn hợp đồng. Trong đó, tháng đáo hạn của phái sinh lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và tháng cuối cùng của 2 quý gần nhất.
Ví dụ về thời điểm đáo hạn phái sinh 2022:
Như ví dụ trên hình, vào quý 1 năm 2022 đã diễn ra ba phiên giao dịch đáo hạn phái sinh trong các tháng 1, 2, 3 như sau:
- Trong tháng 1 năm 2022, ngày đó rơi vào 20/01 với mã hợp đồng tương lai là VN30F2201. Ngày giao dịch đầu tiên là ngày 19/11/2021 và ngày giao dịch cuối cùng là ngày 20/01. Đến ngày tiếp theo (21/01), tất cả các hợp đồng phái sinh đã được kết thúc giao dịch và thanh lý bằng tiền, đây gọi là ngày thanh toán cuối cùng.
- Ngày đáo hạn phái sinh tháng 2 năm 2022 là ngày 17/02 đối với hợp đồng VN30F2202. Các giao dịch cho hợp đồng này sẽ được bắt đầu từ ngày 17/12/2021. Ngày 17/02 là ngày đáo hạn hợp đồng. Ngày thanh toán cuối cùng rơi vào 18/02.
- Tương tự, trong tháng 3 năm 2022 là ngày 18/03 với mã hợp đồng tương lai VN302203. Ngày giao dịch đầu tiên của hợp đồng này bắt đầu từ rất sớm – ngày 16/7/2021. Đến hết ngày 17/03, hợp đồng sẽ ngừng mua bán. Ngày liền kề sau đó 18/3 sẽ là ngày thanh toán cuối cùng.
Lịch đáo hạn phái sinh mới nhất
Để thu được khoản lợi nhuận tốt nhất cho mình, các nhà đầu tư cần phải nắm rõ lịch đáo hạn phái sinh đối với từng chỉ số cụ thể như sau:
Ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh chỉ số VN30:
Tên hợp đồng | Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 |
Mã hợp đồng | VN30F |
Hệ số nhân | 100.000 VND |
Tháng đáo hạn | Tháng hiện tại, tháng kế tiếp, hai tháng cuối 2 quý tiếp theo |
Thời gian giao dịch | Phiên ATO: Từ 8:45 - 9:00 Phiên liên tục sáng: Từ 9:00 - 11:30 Phiên liên tục chiều: Từ 13:00 - 14:30 Phiên ATC: Từ 14:30 - 14:45 |
Biên độ dao động | +/- 7% |
Bước giá | 0,1 điểm chỉ số (tương đương 10.000 đồng) |
Ngày thanh toán cuối cùng | Ngày làm việc liền sau ngày giao dịch cuối cùng |
Thời điểm đáo hạn hợp đồng phái sinh có giao dịch được không?
Khi đến ngày thực hiện đáo hạn hợp đồng phái sinh thì nhà đầu tư vẫn nắm giữ vị thế của mình và có quyền quyết định đến vị thế vào ngày giao dịch này từ khi phiên ATC diễn ra đến kết thúc. Tức là cho đến khi 14h45 của ngày đáo hạn thì vị thế của nhà đầu tư đó sẽ chính thức hết hạn, trước khoảng thời gian này nhà đầu tư hoàn toàn tự do tiến hành giao dịch chứng khoán phái sinh chỉ số VN30 trên sàn chứng khoán.
Nhà đầu tư nên cân nhắc thời điểm trước phiên ATC bắt đầu diễn ra thì nên nhận định mã cổ phiếu và đóng vị thế. Bởi vì tại thời điểm này thị trường sẽ có những biến động mạng, có thể đang tăng giảm đột ngột. Vì vậy nếu nhà đầu tư không theo sát thị trường thì khả năng sẽ bỏ lỡ mất cơ hội đầu tư là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Nếu như không đóng vị thế khi đáo hạn phái sinh sẽ thế nào?
Thật ra thì trong ngày đáo hạn các nhà đầu tư nếu quên không đóng vị thế thì vẫn sẽ hoạt động bình thường, hợp đồng sẽ tự động được đóng giao dịch và tự động thanh toán cho nhà đầu tư theo giá đóng cửa cuối phiên. Tuy nhiên nhà đầu tư khi đó không có được quyền kiểm soát lỗ hay lãi vị thế của mình.
Do vậy việc đóng vị thế trong ngày đáo hạn cực kỳ quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến tài chính của nhà đầu tư. Vì vậy nhà đầu tư cần phải hết sức thận trọng trong ngày đáo hạn và thực hiện vị thế của mình để có thể thu về lợi nhuận cao nhất.
Khách hàng B có vị thế mua hợp đồng VN30F2203 có ngày đáo hạn là 17/03/2022. Nếu khách hàng A không thực hiện đóng vị thế thì đến hết ngày 17/03/20021, vị thế mua hợp đồng chỉ số VN30 của tháng 3/2022 sẽ được coi là đóng vào cuối ngày. Và lúc này, khách hàng B sẽ không nắm giữ vị thế hợp đồng tương lai nào kể từ ngày 18/03/2022. Khách hàng B có thể chọn tiếp tục giữ vị thế mua hợp đồng tương lai chỉ số bằng cách bán 1 hợp đồng VN30F2203 để đóng vị thế 8 tháng đáng được nắm giữ. Sau đó, nhà đầu tư B tiếp tục mua lại 1 hợp đồng VN30F2204 (mở 1 vị thế mua vào tháng 4)
Khi kết thúc ngày đáo hạn nếu như nhà đầu tư không chủ động đóng vị thế thì hệ thống giao dịch sẽ tự động đóng vị thế và tiến hành thanh toán lãi lỗ cho nhà đầu tư theo giá đóng cửa ở chỉ số VN30. Ngoài ra, nếu nhà đầu tư đóng vị thế thì sẽ được đóng vị thế như mức giá đã được đặt ra ban đầu.
Giả sử nhà đầu tư đang có hợp đồng tương lai VN30F2204, ngày đáo hạn là 21/04/2022. Vào ngày quý khách đặt lệnh mua hợp đồng VN30F2204 với giá là 1498.0:
- Giá hợp đồng VN30F2204 vào cuối phiên đóng cửa: 1435,3
- Chỉ số VN30 cuối phiên ATC ngày 21/04/2022: 1426,87
Lúc này, nếu nhà đầu tư đặt bán giá ATC thì hợp đồng sẽ được thanh toán lãi lỗ theo giá đóng cửa là 1435,3. Còn nếu nhà đầu tư không đóng vị thế, hợp đồng sẽ thanh toán lãi/ lỗ theo chỉ số VN30 là 1426.87.
Đáo hạn phái sinh ảnh hưởng thế nào đến thị trường?
Đáo hạn phái sinh ảnh hưởng gì đến thị trường?
Thị trường luôn luôn có những biến động mạnh trước ngày đáo hạn phái sinh. Thời điểm đáo hạn phái sinh luôn là lúc những nhà đầu tư thể hiện vị thế của mình. Với lợi thế về giao dịch 2 chiều và có khả năng gia tăng lợi nhuận ngay cả khi thị trường trên đà giảm vậy nên chứng khoán phái sinh được nhiều người lựa chọn để đầu tư.
Hoạt động đáo hạn tạo ra những biến động đột ngột và bất ngờ của chỉ số VN30 trên thị trường chứng khoán cơ sở. Trong khi đó bản chất thực của thị trường phái sinh là quan tâm và để ý chính là kết quả đầu tư lỗ hoặc lãi khi hợp đồng tương lai đến kỳ đáo hạn.
Theo thống kê từ năm 2017 (thời điểm thị trường phái sinh ra đời) cho đến nay thì những phiên ATC đều có sự tăng hoặc giảm đột ngột trước khi bước vào ATC. Đa phần là phiên giảm chứ ít khi tăng, giá của các mã luôn có sự chênh lệch trước phiên ATC. Do vậy, những nhà đầu tư cũng cần theo dõi biến động thị trường để đưa ra phân tích và dự báo chính xác.
Ngay trong thời điểm đáo hạn, thị trường sẽ có xu hướng bán mạnh bởi khối tự doanh của công ty chứng khoán nhằm thu lợi nhuận từ sự chênh lệch chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai VN30. Thông qua điều này, có những nhận định cho rằng chứng khoán phái sinh ở Việt Nam phù hợp với tổ chức hơn là những cá nhân đơn lẻ.
>> Tham khảo: Ngày giao dịch không nhượng quyền là gì?
Tại sao ngày đáo hạn phái sinh thị trường lại giảm?
Ngày phái sinh hết hạn thì liệu có ảnh hưởng đến thị trường hay không? Và tại sao thị trường giảm điểm khi các ngày phái sinh hết hạn? Đây là một trong số các câu hỏi mà rất nhiều nhà đầu tư đặt ra khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh hiện nay.
Như chúng ta đã biết thì nhà đầu tư sẽ phải tự quyết định sẽ làm gì với những vị thế mà họ đang nắm giữ, trước hoặc vào ngày hết hạn phái sinh. Không giống với thị trường chứng khoán cơ sở, ở thị trường chứng khoán phái sinh này, nhà đầu tư có nhiều lợi thế hơn là giao dịch hai chiều. Chính vì thế, nhà đầu tư có thể tăng khoản lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm điểm. Đây là lý do tại sao rất nhiều nhà đầu tư cần phải biết ngày đáo hạn và sử dụng như một công cụ giúp thu về các khoản lợi nhuận.
Trong thời gian vừa qua trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam, việc chứng khoán phái sinh đáo hạn đã phần nào khiến cho chỉ số VN30 biến động đột biến. Cụ thể,
- Hợp đồng phái sinh chỉ số VN30 có tổng cộng là 48 ngày hết hạn kể từ khi thành lập đến nay.
- Trong số đó, có tới 22 khoảng thời gian bị ảnh hưởng rất nhiều bởi khoảng thời gian, đặc biệt là sự tăng giảm đột ngột của đáo hạn thời gian ATC.
Nguyên nhân chính khiến cho thị trường diễn biến theo hướng giảm kỳ hạn của chứng khoán phái sinh là do trong những ngày này, để có thể thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giá giữa chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai chỉ số VN30, thị trường có xu hướng bán mạnh và sức mua yếu.
Dù các nhà đầu tư vào bất kỳ thị trường chứng khoán cơ sở hay thị trường chứng khoán phái sinh thì ngày đáo hạn cũng luôn là thời điểm nhà đầu tư cần phải đặc biệt lưu ý.
Lưu ý khi giao dịch chứng khoán phái sinh trong ngày đáo hạn
Ngày đáo hạn hợp đồng tương lai là một thời điểm rất quan trọng. Nếu như không hiểu rõ và nắm bắt kịp thời thì tài khoản của nhà đầu tư có thể lỗ do không đóng hoặc mở vị thế đúng cách lúc kết thúc ngày giao dịch.
Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ thông tin thị trường để có vị thế tốt và kiểm soát tốt nguồn vốn.
Một số vấn đề liên quan của nhà đầu tư về đáo hạn phái sinh?
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là gì
Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.
Chứng khoán phái sinh quy định về quyền lợi hoặc nghĩa vụ của các bên khi tham gia vào hợp đồng về việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận từ trước tại thời điểm nhất định trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, công cụ tài chính (cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất) v.v.
Loại chứng khoán phái sinh nào đang được triển khai trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Chứng khoán phái sinh hiện nay bao gồm 4 loại chính:
– Hợp đồng kỳ hạn: là một thỏa thuận giữa bên mua và bên bán một loại tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá đã được xác định trước thời điểm hiện tại.
– Hợp đồng tương lai: là hợp đồng kỳ hạn đã được chuẩn hóa và niêm yết và giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán.
– Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng này có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại thời điểm trong tương lai theo mức giá đã được xác định trước.
– Hợp đồng hoán đổi: Là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ những công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ về thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Trong đó, hợp đồng tương lai là một sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu của chính phủ (kỳ hạn 5 năm). Các sản phẩm này được lựa chọn trước tiên bởi tính chất sản phẩm đơn giản, tài sản cơ sở đều là những công cụ có độ rủi ro thấp và có tính đại diện cao. Nguyên tắc giao dịch của Hợp đồng tương lai cũng không quá khác biệt so với những giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở.
Kết luận
Với những thông tin mà Mytrade chia sẻ đã giúp nhà đầu tư hiểu ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh là gì và những tác động của nó đến thị trường chứng khoán. Chính điều này sẽ giúp ích rất nhiều cho quý nhà đầu tư chủ động hơn trong quá trình đầu tư của mình.
Nền tảng hỗ trợ giao dịch chứng khoán Mytrade công cụ hỗ trợ đắc lực cho rất nhiều nhà đầu tư Việt Nam bởi những ưu điểm sau:
- Tối ưu vốn đầu tư: Mytrade sẽ cung cấp đến nhà đầu tư những công cụ tối ưu về vốn và tận dụng những cơ hội giao dịch khi thị trường có xu hướng tích cực.
- Tối ưu chi phí: Khi các nhà đầu tư tiến hành đăng ký mở tài khoản tại https://mytrade.vn/ sẽ được hưởng các khoản ưu đãi thuế, phí… tốt nhất
- Tối ưu lợi nhuận nhà đầu tư: Quý nhà đầu tư sẽ được Mytrade đồng hành suốt chặng đường giao dịch để mang lại mức lợi nhuận cao nhất.
Nếu nhà đầu tư còn bất kỳ thắc mắc hoặc cần hỗ trợ thực hiện giao dịch đầu tư chứng khoán, hãy thể liên hệ ngay đến MyTrade chúng tôi với Hotline 1900966935 – 0983.668.883 để được hỗ trợ kịp thời.